Khi nào cần đi khám dạ dày? 7 dấu hiệu cảnh báo sớm

Chào Tuấn, 

Bạn nên khám dạ dày ngay khi xuất hiện triệu chứng đau vùng thượng vị kéo dài, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, khó nuốt hoặc sụt cân bất thường. Ngoài ra, những người thuộc nhóm nguy cơ cao như béo phì, thừa cân, hút thuốc, uống rượu, có tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày nên kiểm tra định kỳ 1–2 năm/lần để phát hiện sớm các tổn thương.

Nên đi khám dạ dày khi thấy đau bụng do ăn đồ chua cay, đau thượng vị

1. Vì sao cần khám dạ dày sớm thay vì đau nặng mới đi?

Cần khám dạ dày sớm vì bệnh ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, nếu chờ đến khi đau nặng mới đi khám sẽ dễ bỏ sót, khiến bệnh tiến triển nặng và khó điều trị.

Lợi ích khám dạ dày sớm:

• Phát hiện bệnh lý từ giai đoạn đầu: Nhận biết các bệnh như viêm, loét, polyp hay nhiễm khuẩn HP khi triệu chứng còn mờ hoặc chưa xuất hiện. 
• Ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm: Phát hiện và điều trị kịp thời sẽ hạn chế các tình trạng nặng như xuất huyết, thủng dạ dày, hẹp môn vị hoặc ung thư.
• Tăng hiệu quả điều trị: Chẩn đoán sớm cho phép áp dụng phác đồ điều trị đơn giản, ít xâm lấn và đạt hiệu quả cao hơn so với khi bệnh đã tiến triển nặng. 
• Tầm soát ung thư dạ dày hiệu quả: Nội soi là tiêu chuẩn vàng để phát hiện ung thư dạ dày ở giai đoạn đầu. Khám sớm giúp nhận ra các dấu hiệu nguy cơ, tăng khả năng chữa khỏi và giảm thiểu biến chứng nguy hiểm.

2. Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám dạ dày ngay

Nên đi khám dạ dày khi có các dấu hiệu như đau thượng vị âm ỉ hoặc dữ dội, đau tăng khi đói hoặc sau khi ăn đồ chua cay, các triệu chứng ợ hơi, ợ chua, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, chán ăn, sụt cân, hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư đường tiêu hóa, có nguy cơ cao nhiễm vi khuẩn HP.

Dấu hiệu cảnh báo nên đi khám dạ dày ngay:

• Đau vùng thượng vị: Cơn đau âm ỉ, kéo dài hoặc tái phát, đặc biệt khi đói hoặc sau ăn đồ chua, cay. Đây là dấu hiệu điển hình của viêm hoặc loét dạ dày.
• Rối loạn tiêu hóa: Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu kéo dài; thường cảnh báo trào ngược hoặc tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Khó khăn khi ăn uống: Khó nuốt, nuốt nghẹn, nhanh no hoặc chán ăn; có thể liên quan đến viêm thực quản, hẹp môn vị hoặc polyp.
• Buồn nôn và nôn: Nôn mửa thường xuyên, đặc biệt nôn ra máu, là dấu hiệu cảnh báo xuất huyết dạ dày hoặc loét nghiêm trọng.
• Thay đổi về phân, có ra máu: Phân sẫm màu, có máu hoặc mùi lạ thường liên quan đến xuất huyết tiêu hóa hoặc polyp.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân: Sụt cân đột ngột mà không thay đổi chế độ ăn uống, cần loại trừ ung thư hoặc bệnh lý nặng.
• Tiền sử gia đình ung thư dạ dày hoặc nhiễm HP kéo dài: Nguy cơ mắc bệnh cao, cần kiểm tra định kỳ.
• Sống cùng người nhiễm vi khuẩn HP: Dễ lây nhiễm, có thể dẫn tới viêm loét dạ dày hoặc ung thư, nên kiểm tra sớm.
• Đang theo dõi bệnh lý dạ dày: Viêm loét mạn tính, polyp hoặc các bệnh dạ dày khác cần nội soi để đánh giá tiến triển và hiệu quả điều trị.
• Người thường xuyên dùng chất kích thích: Rượu bia, thuốc lá làm tăng tiết axit dịch vị, phá hủy niêm mạc, gây trào ngược, loét hoặc ung thư dạ dày.
• Đã phát hiện polyp dạ dày: Nội soi định kỳ giúp theo dõi khả năng tiến triển hoặc can thiệp kịp thời nếu nguy cơ ung thư.
• Tiền sử ung thư dạ dày cá nhân hoặc gia đình: Nguy cơ cao cần tầm soát thường xuyên để phát hiện sớm và phòng ngừa.
• Muốn tầm soát ung thư dạ dày: Nội soi là phương pháp chính xác, cho phép sinh thiết ngay nếu nghi ngờ tổn thương ác tính.

Đau bụng, khó tiêu là dấu hiệu cảnh báo nên nội soi dạ dày ngay

3. Những ai nên đi khám định kỳ dạ dày dù chưa có triệu chứng?

Người trưởng thành, đặc biệt trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ, nên đi khám định kỳ dạ dày ngay cả khi chưa có triệu chứng giúp phát hiện sớm viêm, loét, nhiễm HP hoặc tổn thương tiềm ẩn, từ đó phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng.

Các đối tượng cụ thể gồm:

• Người trên 40 tuổi, đặc biệt nam giới hút thuốc, uống rượu bia, ăn uống thất thường.
• Người dùng thuốc giảm đau, chống viêm, corticoid kéo dài, dễ tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Người béo phì, căng thẳng kéo dài, làm việc ca đêm, yếu tố thúc đẩy rối loạn tiêu hóa.
• Người từng nhiễm HP hoặc đã điều trị dạ dày nhưng tái phát, cần kiểm tra lại để phòng tái phát.

4. Khám dạ dày gồm những gì?

Khám dạ dày bao gồm khám lâm sàng và các xét nghiệm như test HP (hơi thở, máu, phân), siêu âm ổ bụng, X-quang có cản quang, nội soi dạ dày và sinh thiết niêm mạc để đánh giá tình trạng dạ dày, xác định nguyên nhân triệu chứng và phát hiện sớm bệnh lý nguy hiểm.

Khám lâm sàng và khai thác triệu chứng

Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về vị trí đau, thời điểm xuất hiện, liên quan bữa ăn, thuốc men hoặc stress. Khám vùng bụng bằng cách sờ, ấn, nghe bụng để xác định vị trí đau, phát hiện sưng cứng hoặc dấu hiệu bất thường. Mục tiêu là đánh giá sơ bộ tình trạng dạ dày và các triệu chứng liên quan.

Xét nghiệm chẩn đoán

• Test hơi thở HP (Urea Breath Test – UBT): Bệnh nhân uống dung dịch ure đánh dấu. Nếu dạ dày có vi khuẩn HP, CO2 đặc hiệu sẽ xuất hiện trong hơi thở, giúp chẩn đoán nhanh, không xâm lấn.
• Xét nghiệm máu HP: Phát hiện kháng thể chống HP và đánh giá nguy cơ viêm teo niêm mạc dạ dày, hỗ trợ sàng lọc ban đầu.
• Xét nghiệm phân HP: Kiểm tra vi khuẩn HP hoặc dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa, phù hợp cho bệnh nhân không muốn nội soi.
• Siêu âm ổ bụng: Quan sát bên ngoài để đánh giá gan, mật, tụy, tá tràng và dạ dày; giúp phát hiện khối u, viêm hoặc hẹp môn vị.
• X-quang có cản quang: Uống dung dịch bari để nhìn thấy dị dạng, hẹp môn vị hoặc khối u lớn; hạn chế là không phát hiện tổn thương nhỏ.
• Nội soi dạ dày: Cho phép quan sát trực tiếp niêm mạc, cần khi triệu chứng nặng hoặc nghi ngờ viêm loét, polyp, ung thư.
• Sinh thiết niêm mạc: Lấy mẫu mô để xác định viêm, loét, dị sản hoặc ung thư sớm, đảm bảo chẩn đoán chính xác.

Thời gian khám tổng quát thường khoảng 30–60 phút, tùy số lượng xét nghiệm và hình thức nội soi. Chi phí dao động từ 500.000 – 3.500.000 VNĐ, phụ thuộc vào các xét nghiệm được chỉ định và cơ sở y tế thực hiện.

Nội soi dạ dày giúp chẩn đoán hình ảnh đúng và tránh bỏ sót dấu hiệu dạ dày

5. Khi nào không cần vội nội soi dạ dày ngay?

Bạn không cần nội soi ngay nếu các triệu chứng còn nhẹ, mới xuất hiện và chưa có dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng.

• Triệu chứng nhẹ, mới xuất hiện: Nếu chỉ đau âm ỉ, đầy bụng hoặc khó tiêu thoáng qua, bạn có thể theo dõi 3–5 ngày sau khi điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống.
• Không có dấu hiệu cảnh báo: Trường hợp không nôn ra máu, phân đen, sụt cân bất thường hoặc khó nuốt, nguy cơ bệnh nặng thấp.
• Sàng lọc bằng các xét nghiệm khác: Bác sĩ có thể chỉ định test hơi thở HP, siêu âm hoặc xét nghiệm máu trước khi quyết định nội soi, giúp đánh giá sơ bộ tình trạng dạ dày.

6. Cách phòng ngừa bệnh dạ dày tái phát sau khám

Các biện pháp phòng ngừa bệnh dạ dày tái phát gồm ăn uống khoa học, hạn chế chất kích thích, giữ tinh thần thoải mái, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và tái khám định kỳ.

• Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa, tránh ăn khuya: Giúp dạ dày không bị áp lực quá mức, giảm nguy cơ tiết acid quá mức, hạn chế đau và trào ngược.
• Hạn chế rượu, cà phê, đồ cay, đồ chiên dầu: Những thực phẩm này kích thích tiết acid và tổn thương niêm mạc, làm tăng nguy cơ viêm loét tái phát.
• Giữ tinh thần thoải mái, giảm stress: Căng thẳng kéo dài làm tăng acid dạ dày và rối loạn tiêu hóa, việc giảm stress giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn.
• Uống đủ nước, ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ sau ăn: Duy trì sức khỏe tổng thể, hỗ trợ tiêu hóa và phòng ngừa táo bón hay đầy bụng.
• Tái khám đúng lịch nếu đang điều trị HP hoặc viêm loét: Đảm bảo hiệu quả điều trị, phát hiện sớm các vấn đề tái phát và điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Lời khuyên:

Tuấn nên đi khám dạ dày ngay vì đang gặp các triệu chứng ợ hơi, đau bụng sau khi ăn, đầy hơi kể trên. Việc khám sớm sẽ giúp xác định nguyên nhân, phát hiện kịp thời các vấn đề như viêm loét, trào ngược hoặc nhiễm vi khuẩn HP, từ đó bác sĩ có thể đưa ra hướng điều trị phù hợp, ngăn ngừa biến chứng nặng và cải thiện sức khỏe tiêu hóa tổng thể.