Polyp dạ dày là gì? nguyên nhân và cách điều trị

Polyp dạ dày là một trong những vấn đề tiêu hóa phổ biến, thường xuất hiện âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng. Mặc dù hầu hết là lành tính, nhưng một số loại có nguy cơ tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị polyp là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa. Trong bài viết này, phòng khám nội soi Dr.Giang, với sự tư vấn trực tiếp của Tiến sĩ – Bác sĩ Đỗ Anh Giang (Phó trưởng khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội), sẽ chia sẻ những thông tin hữu ích và toàn diện nhất về polyp dạ dày.

1. Polyp dạ dày là gì? Có nguy hiểm không? 

Polyp dạ dày là khối tế bào tăng sinh bất thường xuất hiện trên lớp niêm mạc bên trong dạ dày, được phát hiện qua nội soi tiêu hóa. Hầu hết polyp là lành tính, nhưng một số loại có thể tiến triển thành ung thư nếu không được theo dõi và xử lý kịp thời. 

Polyp hình thành do sự tăng sinh quá mức của các tế bào niêm mạc – lớp lót bảo vệ thành dạ dày khỏi axit và enzyme tiêu hóa. Hầu hết polyp không gây triệu chứng rõ rệt, vì vậy thường được phát hiện tình cờ qua nội soi tiêu hóa, khi bác sĩ quan sát trực tiếp lớp niêm mạc, đánh giá kích thước và hình dạng polyp.

Việc phát hiện sớm giúp bác sĩ quyết định phương pháp xử lý phù hợp, như theo dõi định kỳ, cắt polyp qua nội soi hoặc phẫu thuật, nhằm ngăn ngừa biến chứng và nguy cơ ung thư dạ dày.

Polyp dạ dày có thể phát hiện qua nội soi tiêu hóa

2. Nguyên nhân hình thành polyp dạ dày

Nguyên nhân chính gây polyp dạ dày bao gồm viêm dạ dày mãn tính và nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), kết hợp với các yếu tố sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc NSAID kéo dài, sinh hoạt không lành mạnh, tuổi tác và yếu tố di truyền.

• Viêm dạ dày mãn tính: Viêm niêm mạc kéo dài làm thay đổi cấu trúc tế bào, dẫn đến tăng sinh bất thường hình thành polyp.
• Nhiễm Helicobacter pylori (HP): Vi khuẩn này gây viêm loét dạ dày mạn tính và làm tăng nguy cơ polyp.
• Sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc NSAID kéo dài: Dùng lâu dài các loại thuốc này liên quan đến sự hình thành polyp, đặc biệt ở bệnh nhân có tiền sử dùng trên 5 năm.
• Tổn thương niêm mạc lâu dài: Viêm loét dạ dày tái phát nhiều lần hoặc thiếu máu ác tính có thể thúc đẩy sự xuất hiện polyp.
• Yếu tố di truyền: Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP) hoặc tiền sử gia đình mắc polyp dạ dày làm tăng nguy cơ hình thành polyp tuyến, có khả năng tiến triển thành ung thư.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn đồ cay nóng hoặc bỏ bữa thường xuyên đều góp phần làm viêm niêm mạc và hình thành polyp.
• Tuổi tác: Polyp dạ dày phổ biến hơn ở người trung niên và cao tuổi do sự lão hóa và thay đổi chức năng niêm mạc dạ dày theo thời gian.

3. Triệu chứng polyp dạ dày thường gặp

Polyp dạ dày thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể biểu hiện qua đau âm ỉ vùng thượng vị, ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, nôn, hoặc đôi khi đi ngoài ra máu. Khi có các triệu chứng nghiêm trọng như đau dữ dội, nôn ra máu, phân đen, thiếu máu, sụt cân nhanh hoặc mệt mỏi kéo dài cần đi khám ngay.

• Đau bụng, đau âm ỉ vùng thượng vị: Khối polyp chèn vào niêm mạc dạ dày gây cảm giác khó chịu, đau âm ỉ.
• Ợ hơi: Do polyp làm cản trở quá trình tiêu hóa, thức ăn lên men tạo hơi.
• Đầy bụng, khó tiêu: Polyp làm giảm khả năng tiêu hóa, gây chướng bụng và khó chịu.
• Buồn nôn, nôn nhẹ: Khi polyp kích thích niêm mạc hoặc cản trở thức ăn, người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn.
• Đi ngoài ra máu: Một số polyp nhỏ chảy máu nhẹ, dẫn đến kèm chất nhầy, máu đôi khi màu đen trong phân.

Khi nào cần đi khám ngay:

• Đau dữ dội vùng bụng: Cơn đau mạnh, liên tục, không giảm sau vài giờ, có thể cảnh báo polyp lớn hoặc biến chứng viêm loét.
• Nôn ra máu: Dấu hiệu xuất huyết dạ dày, cần thăm khám và xử lý kịp thời.
• Phân đen, thiếu máu: Chỉ ra xuất huyết tiêu hóa hoặc mất máu mạn tính do polyp.
• Sụt cân nhanh, mệt mỏi kéo dài: Cảnh báo tình trạng cơ thể không hấp thu dinh dưỡng hoặc biến chứng nặng, cần khám chuyên khoa tiêu hóa ngay.

Đau bụng là triệu chứng điển hình polyp dạ dày

4. Các loại polyp dạ dày phổ biến hiện nay

Ba loại polyp dạ dày phổ biến nhất là polyp tuyến đáy vị, polyp tăng sản và polyp tuyến (Adenoma).

• Polyp tuyến đáy vị (Foveolar polyp): Loại này hiếm gặp, thường có kích thước nhỏ, bề mặt mịn, có cuống. Polyp tuyến đáy vị hầu như không gây triệu chứng và rất ít khi tiến triển thành ung thư, nhưng vẫn nên kiểm tra định kỳ để phát hiện các thay đổi bất thường.
• Polyp tăng sản (Hyperplastic polyp): Đây là loại polyp phổ biến nhất, chiếm khoảng 60–70% các trường hợp. Polyp tăng sản thường nhỏ, có cuống và bề mặt mịn. Nguyên nhân thường liên quan đến viêm dạ dày mạn tính hoặc tổn thương niêm mạc lâu ngày, dẫn đến tăng sinh quá mức tế bào niêm mạc. Phần lớn là lành tính, nhưng vẫn cần theo dõi định kỳ.
• Polyp tuyến (Adenomatous polyp): Chiếm khoảng 20–30% các trường hợp, thường lớn hơn polyp tăng sản và có thể có hoặc không có cuống. Đây là loại polyp có nguy cơ ung thư cao nhất trong các polyp dạ dày, đặc biệt khi kích thước lớn hoặc xuất hiện dấu hiệu loạn sản tế bào, vì vậy cần được cắt bỏ và theo dõi định kỳ.

Polyp dạ day có rất nhiều loại

5. Polyp dạ dày có biến chứng gì nếu không điều trị?

Polyp dạ dày có thể gây xuất huyết tiêu hóa, tắc nghẽn dạ dày, nguy cơ ung thư (đặc biệt polyp tuyến) và ảnh hưởng tiêu hóa – sinh hoạt nếu không điều trị kịp thời.

• Xuất huyết tiêu hóa: Polyp lớn hoặc bị loét có thể làm tổn thương mạch máu ở niêm mạc dạ dày, dẫn đến nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, gây thiếu máu nếu kéo dài.
• Tắc nghẽn dạ dày: Polyp quá lớn có thể chặn đường tiêu hóa, khiến thức ăn khó xuống dạ dày, gây cảm giác đầy bụng, buồn nôn, nôn ói và khó ăn uống.
• Nguy cơ ung thư dạ dày: Polyp tuyến (Adenoma) có khả năng biến đổi ác tính, đặc biệt khi polyp lớn hoặc tăng sinh nhanh, cần cắt bỏ để phòng ung thư.
• Ảnh hưởng đến tiêu hóa và sinh hoạt: Polyp gây đau âm ỉ vùng thượng vị, ợ hơi, buồn nôn, khiến người bệnh ăn uống kém, mệt mỏi, giảm chất lượng cuộc sống

6. Chẩn đoán polyp dạ dày bằng cách nào?

Polyp dạ dày được chẩn đoán chính xác bằng nội soi dạ dày kết hợp sinh thiết mẫu, với một số trường hợp cần siêu âm nội soi hoặc chụp CT để đánh giá chi tiết.

• Nội soi dạ dày: Đây là phương pháp tiêu chuẩn vàng. Bác sĩ đưa ống nội soi nhỏ 5.9mm có camera vào dạ dày để quan sát trực tiếp niêm mạc, từ đó xác định số lượng, vị trí, hình dạng và kích thước polyp. Phương pháp này giúp phát hiện sớm các polyp, kể cả những khối nhỏ hoặc tiền ung thư.
• Sinh thiết mẫu polyp: Khi polyp được phát hiện, bác sĩ có thể lấy mẫu mô nhỏ để phân tích giải phẫu bệnh. Việc này giúp xác định loại polyp (tăng sản, tuyến, tuyến đáy vị…) và đánh giá nguy cơ ác tính, từ đó quyết định phương án điều trị phù hợp.
• Siêu âm nội soi hoặc chụp CT: Được sử dụng khi polyp có kích thước lớn, vị trí khó quan sát hoặc nghi ngờ xâm lấn sâu vào thành dạ dày. Siêu âm nội soi cung cấp hình ảnh cấu trúc thành dạ dày và mạch máu, còn CT giúp đánh giá toàn bộ ổ bụng nếu cần.

Hiện nay, tại phòng khám nội soi Dr.Giang ứng dụng công nghệ NBI (Narrow Band Imaging) tăng khả năng phát hiện các tổn thương tiền ung thư, cải thiện độ chính xác so với nội soi thông thường, giúp bác sĩ quyết định cắt bỏ hoặc theo dõi polyp hiệu quả.

Nội soi là phương pháp chẩn đoán polyp dạ dày chính xác và an toàn nhất

7. Cách điều trị polyp dạ dày hiện nay

Điều trị polyp dạ dày chủ yếu là cắt bỏ polyp qua nội soi, phẫu thuật nếu polyp quá lớn, kết hợp điều trị nguyên nhân như diệt vi khuẩn H. pylori, thay đổi thuốc và điều chỉnh lối sống để ngăn ngừa tái phát. 

+ Cắt bỏ polyp qua nội soi

Cắt bỏ polyp qua nội soi là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để loại bỏ polyp dạ dày mà không cần phẫu thuật lớn. Ưu điểm chính của cắt polyp qua nội soi là ít đau, hồi phục nhanh, theo dõi và kiểm tra được ngay sau khi thực hiện, đồng thời kết hợp đánh giá các polyp khác nếu có.

• Polyp nhỏ, có cuống ( dưới 5mm): Sử dụng kẹp sinh thiết, cắt nhanh, hạn chế chảy máu và tổn thương niêm mạc xung quanh.
• Polyp vừa ( 5mm – 2cm): Dùng vòng thòng lọng điện, vừa lấy trọn polyp, vừa kiểm soát chảy máu hiệu quả.
• Polyp lớn hơn 5mm hoặc không cuống: Áp dụng các kỹ thuật nâng cao như cắt niêm mạc (EMR) hoặc bóc tách dưới niêm mạc (ESD) để lấy toàn bộ khối polyp, đặc biệt khi polyp có nguy cơ ung thư cao.

+ Phẫu thuật dạ dày

Phẫu thuật dạ dày là phương pháp loại bỏ polyp hoặc khối u khi không thể cắt qua nội soi, thường áp dụng với polyp quá lớn, nhiều cuống hoặc nghi ngờ ung thư.

• Phẫu thuật giúp loại bỏ hoàn toàn vùng polyp, đồng thời hạn chế nguy cơ tái phát hoặc tiến triển thành ung thư.
• Tùy tình trạng, bác sĩ có thể chỉ định cắt một phần dạ dày (partial gastrectomy) hoặc các kỹ thuật phù hợp để bảo tồn chức năng tiêu hóa.

+ Điều trị nguyên nhân gây ra

Điều trị nguyên nhân gây polyp dạ dày là bước quan trọng để ngăn ngừa polyp tái phát và giảm nguy cơ biến chứng. 

• Diệt vi khuẩn H. pylori: Sử dụng phác đồ kháng sinh kết hợp thuốc ức chế bơm proton (PPI) theo hướng dẫn bác sĩ, phổ biến là kết hợp Amoxicillin, Clarithromycin và PPI, hoặc phác đồ bốn thuốc nếu cần.
• Thay đổi thuốc: Nếu polyp hình thành do sử dụng lâu dài thuốc ức chế acid (PPI) hoặc NSAID, bác sĩ sẽ điều chỉnh liều hoặc chuyển sang loại thuốc an toàn hơn.
• Điều chỉnh lối sống: Ăn uống lành mạnh, tránh đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia và duy trì cân nặng hợp lý, từ bỏ thuốc lá, chia nhỏ bữa ăn, không ăn quá no trước khi ngủ.

Cắt bỏ polyp dạ dày khi nội soi nếu polyp kích thước lớn

8. Polyp dạ dày có tái phát không? Cách phòng ngừa

Polyp dạ dày có thể tái phát sau khi cắt bỏ, đặc biệt nếu tồn tại các yếu tố nguy cơ như nhiễm vi khuẩn H. pylori, viêm loét dạ dày mạn tính hoặc tiền sử gia đình có polyp. Để phòng ngừa tái phát, người bệnh nên tiêu diệt H. pylori triệt để, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia và thuốc lá, thực hiện nội soi kiểm tra định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Cách phòng ngừa:

• Điều trị H. pylori triệt để: Sử dụng phác đồ kháng sinh theo hướng dẫn bác sĩ giúp tiêu diệt vi khuẩn, giảm viêm niêm mạc và nguy cơ hình thành polyp mới.
• Không sử dụng thuốc NSAID: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, naproxen,… có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ hình thành polyp ở dạ dày. Chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ chuyên môn.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế rượu bia, đồ cay nóng, thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồng thời ăn nhiều rau xanh, trái cây ít axit, giúp niêm mạc dạ dày khỏe mạnh.
• Hạn chế thuốc lá và chất kích thích: Thuốc lá và cafein, rượu, bia, đồ có cồn làm tăng tiết axit, gây kích thích niêm mạc dạ dày, từ đó tăng nguy cơ polyp tái phát.
• Theo dõi định kỳ bằng nội soi: Nội soi kiểm tra định kỳ 6 tháng – 12 tháng/lần giúp phát hiện sớm polyp mới hoặc biến chứng, từ đó can thiệp kịp thời.

Chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung nhiều rau xanh để phòng ngừa polyp dạ dày

9. Tại sao nên khám polyp dạ dày tại phòng khám nội soi Dr.Giang? 

Khám tại Dr.Giang giúp phát hiện sớm polyp và tổn thương tiền ung thư bởi có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, công nghệ nội soi hiện đại và quy trình an toàn, đồng thời hỗ trợ theo dõi, tái khám và phòng ngừa tái phát hiệu quả.

Ưu điểm khi khám polyp dạ dày tại Phòng khám Nội soi Dr.Giang:

• Bác sĩ chuyên khoa nhiều kinh nghiệm: Tiến sĩ, Bác sĩ Đỗ Anh Giang – nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa – Gan mật Bệnh viện Bạch Mai – có hơn 20 năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý dạ dày, thực hiện hàng nghìn ca nội soi và cắt polyp. 
• Công nghệ nội soi hiện đại: Sử dụng hệ thống nội soi NBI kết hợp AI, giúp phát hiện các tổn thương niêm mạc, kể cả polyp nhỏ hoặc tiền ung thư. Việc phát hiện sớm giúp can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng và ung thư dạ dày.
• Quy trình nội soi chuẩn y khoa, an toàn: Được thực hiện theo tiêu chuẩn y khoa, đảm bảo an toàn và nhẹ nhàng. Các thủ thuật nội soi và cắt polyp được thực hiện trực tiếp bởi bác sĩ Giang, giúp bệnh nhân an tâm tuyệt đối.
• Chi phí công khai minh bạch: Mọi dịch vụ khám và nội soi được công khai giá cả, giúp bệnh nhân chủ động tài chính và yên tâm trong quá trình điều trị.
• Hỗ trợ tái khám hiệu quả: Cung cấp dịch vụ theo dõi sau điều trị, nhắc lịch tái khám định kỳ giúp bệnh nhân phát hiện sớm các vấn đề mới và ngăn ngừa tái phát polyp dạ dày.

Bác sĩ chuyên môn giỏi trực tiếp nội soi polyp dạ dày

10. Lời khuyên từ bác sĩ Dr.Giang

Người bệnh nên chủ động nội soi định kỳ, phát hiện sớm polyp hoặc tổn thương tiền ung thư, đồng thời theo dõi và phòng ngừa biến chứng.

• Không chủ quan với polyp dạ dày: Dù đa phần là lành tính, polyp vẫn có nguy cơ phát triển thành ung thư, đặc biệt với polyp tuyến (Adenoma) hoặc polyp lớn.
• Nội soi khi có triệu chứng bất thường: Đau vùng thượng vị, nôn ra máu, sụt cân… là dấu hiệu cần đi khám ngay để phát hiện kịp thời.
• Nội soi định kỳ 6–12 tháng: Giúp theo dõi polyp mới hoặc tái phát, can thiệp sớm nếu có nguy cơ ung thư.
• Duy trì lối sống lành mạnh và điều trị HP triệt để: Hạn chế rượu bia, đồ cay nóng, thực hiện điều trị vi khuẩn H. pylori để giảm nguy cơ tái phát polyp.

Polyp dạ dày không dễ nhận biết, đặc biệt ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Phần lớn polyp là lành tính, nhưng một số loại có nguy cơ tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc nội soi tiêu hóa định kỳ, kết hợp điều trị nguyên nhân và duy trì lối sống lành mạnh giúp phòng ngừa biến chứng và tái phát, bảo vệ sức khỏe tiêu hóa lâu dài.