4 Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả

Chào Mai, 

Điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả dựa trên kết hợp thuốc Tây đúng chỉ định, chế độ ăn uống, thay đổi lối sống, thảo dược hỗ trợ và can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật khi cần. Tùy mức độ, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ phù hợp để giảm triệu chứng, ngăn biến chứng và hạn chế tái phát.

Kết hợp điều trị trào ngược dạ dày bằng thuốc và chế độ ăn uống hàng ngày

1. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thường gặp

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày chủ yếu do cơ vòng thực quản dưới suy yếu kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống thiếu khoa học.

 Cụ thể, các nguyên nhân phổ biến gồm:

• Rối loạn cơ vòng thực quản dưới: Đây là “van” ngăn cách dạ dày và thực quản. Khi cơ này bị yếu hoặc mở bất thường, acid dễ dàng trào ngược lên, gây nóng rát, ợ chua.
• Ăn quá no hoặc nằm ngay sau ăn: Khi dạ dày căng đầy hoặc bạn nằm sớm sau bữa ăn, áp lực trong dạ dày tăng, khiến dịch vị bị đẩy ngược lên thực quản.
• Béo phì: Lượng mỡ bụng nhiều tạo áp lực lên ổ bụng, đẩy dạ dày lên trên và làm cơ vòng bị giãn, từ đó tăng nguy cơ trào ngược.
• Stress, căng thẳng kéo dài: Tâm lý không ổn định làm rối loạn điều tiết thần kinh ruột, tăng tiết acid và giảm nhu động tiêu hóa.
• Dùng thuốc kháng viêm, giảm đau dài ngày: Một số thuốc như NSAID làm mỏng niêm mạc dạ dày, tăng acid và giảm trương lực cơ vòng.
• Thói quen hút thuốc, uống rượu, cà phê, nước có gas: Các chất kích thích này làm giảm khả năng co thắt của cơ vòng và kích thích tiết nhiều acid hơn bình thường.
• Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi hormone (đặc biệt là progesterone) làm giãn cơ vòng, trong khi thai nhi lớn dần gây áp lực đẩy acid lên trên.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới bị trào ngược dạ dày

2. Các phương pháp điều trị trào ngược dạ dày hiện nay

Điều trị trào ngược dạ dày bằng các phương pháp như dùng thuốc theo phác đồ để giảm acid và chữa lành niêm mạc, thay đổi lối sống – chế độ dinh dưỡng, dùng thảo dược tự nhiên và can thiệp nội soi/phẫu thuật cho trường hợp kháng trị hoặc có biến chứng.

Điều trị trào ngược dạ dày bằng thuốc 

Điều trị trào ngược dạ dày chủ yếu dựa vào thuốc theo phác đồ để giảm acid, bảo vệ niêm mạc và cải thiện nhu động dạ dày, giúp giảm triệu chứng ợ nóng, đau rát và ngăn biến chứng.

Các nhóm thuốc thường dùng:

• Thuốc ức chế tiết acid (PPI): Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole, Rabeprazole giúp giảm tiết acid mạnh, làm lành viêm loét thực quản. Bạn nên ụống trước ăn 30 phút, không dùng kéo dài quá 8 tuần nếu không có chỉ định bác sĩ.
• Thuốc kháng acid (Antacid): Gaviscon, Maalox, Yumange có tác dụng trung hòa acid nhanh, giảm ợ nóng tức thì. Loại thuốc này thường dùng bổ trợ cùng với thuốc nhóm PPI, không thay thế hoàn toàn.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate, Bismuth subcitrate có tác dụng tạo lớp màng bao phủ niêm mạc thực quản – dạ dày, hạn chế acid ăn mòn.
• Thuốc tăng cường nhu động dạ dày: Domperidone, Itopride, Metoclopramide sẽ giúp thức ăn di chuyển xuống ruột nhanh hơn, giảm trào ngược. Nên sử dụng trước bữa ăn 15–30 phút.
• Trường hợp nhiễm vi khuẩn HP: Kết hợp sử dụng thuốc kháng sinh và PPI theo chỉ định bác sĩ để diệt HP, giảm viêm và ngăn tái phát.

Lưu ý: Không tự ý dùng PPI kéo dài để tránh nhờn thuốc, loãng xương và rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, bạn cần tuân thủ đúng liệu trình điều trị từ 4–8 tuần, sau đó duy trì liều thấp hoặc ngắt xen kẽ theo hướng dẫn bác sĩ.

Sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày

Điều trị bằng thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Điều trị trào ngược dạ dày bằng thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là phương pháp hiệu quả giúp giảm ợ nóng, trào ngược axit và cải thiện triệu chứng nhanh chóng, đặc biệt ở trường hợp nhẹ, mà không cần dùng thuốc.

Chế độ ăn uống

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên dạ dày, hạn chế acid trào ngược lên thực quản.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Chia 5–6 bữa/ngày, nhai kỹ để dạ dày không bị quá đầy, giảm nguy cơ trào ngược.
• Uống nhiều nước ấm: Hỗ trợ tiêu hóa, trung hòa acid nhẹ, tốt cho niêm mạc dạ dày.
• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, giàu chất xơ: Như rau xanh, trái cây mềm, ngũ cốc nguyên hạt, giảm gánh nặng cho dạ dày.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế đồ béo, chiên, sốt cà chua, cay nóng, rượu, bia, đồ có gas, sô cô la, bạc hà, tỏi, hành tây và cafein để giảm tiết acid. 
• Ăn tối trước 8 giờ và không nằm ngay sau ăn: Giúp thức ăn tiêu hóa tốt, giảm hiện tượng axit trào ngược vào ban đêm.

Chế độ sinh hoạt

• Kê cao đầu giường 15–20 cm hoặc dùng gối chống trào ngược: Ngăn acid dạ dày trào ngược khi ngủ.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, cafein: Cải thiện chức năng cơ vòng thực quản dưới, ngăn trào ngược.
• Mặc quần áo thoải mái, tránh bó sát: Giảm áp lực lên bụng và cơ vòng thực quản dưới.
• Giảm căng thẳng, tập thể dục nhẹ nhàng: Tập yoga, đi bộ, thở sâu 30 phút/ngày giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả.
• Hạn chế nằm sấp hoặc cúi người ngay sau ăn: Giúp acid không trào ngược lên thực quản.

Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu cho người bị trào ngược dạ dày

Điều trị hỗ trợ bằng thảo dược hoặc sản phẩm thiên nhiên

Điều trị trào ngược dạ dày bằng thảo dược tự nhiên là phương pháp hỗ trợ giúp giảm triệu chứng ợ nóng, khó tiêu, đau rát, đồng thời bảo vệ niêm mạc thực quản – dạ dày. Phương pháp này không thay thế thuốc tây nhưng có thể dùng kết hợp để tăng hiệu quả.

• Baking soda: Giúp trung hòa acid dạ dày, giảm nóng rát. Có thể pha 1 muỗng baking soda với 200 ml nước, uống 2–3 ly/ngày trong 7 ngày.
• Nghệ tươi + mật ong: Curcumin trong nghệ giảm viêm, bảo vệ niêm mạc. Giã nghệ, pha với 100 ml nước ấm và 1 muỗng mật ong, uống trước ăn 15–30 phút.
• Tỏi + mật ong: Giúp kháng khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa. Bằng cách ngâm tỏi đã đập dập trong mật ong 3 tuần, dùng 2–3 tép/ngày trước hoặc sau bữa ăn.
• Lá mơ: Sát khuẩn, trung hòa acid, hỗ trợ tiêu hóa. Bạn có thể xay nhuyễn, lọc lấy nước, uống 2 lần/ngày.
• Lá trầu không: Hỗ trợ kháng khuẩn, cân bằng pH dạ dày. Đun 10 lá với 300 ml nước, uống trước bữa trưa 1 tiếng.
• Chuối xanh: Giúp bảo vệ niêm mạc và kháng viêm. Có thể ngâm và thái lát, ăn 3–4 lần/tuần.
• Tinh bột nghệ: Được dùng để pha với nước ấm hoặc mật ong, uống trực tiếp.
• Nha đam: Tác dụng chống viêm, bảo vệ niêm mạc, bạn có thể gọt vỏ, xay nhuyễn với mật ong và nước ấm, uống 2 muỗng/ngày.
• Lá ổi: Kháng khuẩn, kháng viêm. Xào cùng gạo lứt, đun lấy nước uống khi còn ấm.
• Cam thảo + hoa cúc: Hỗ trợ giảm triệu chứng nhưng cần tham khảo bác sĩ do có thể tương tác thuốc.

Lưu ý khi áp dụng:

• Sử dụng các phương pháp dân gian đúng liều, đúng cách, không lạm dụng.
• Tránh dùng khi viêm loét nặng, đang mắc bệnh tiểu đường, hoặc khi đang điều trị thuốc tây mà chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
• Phương pháp dân gian chỉ phù hợp với trường hợp nhẹ hoặc hỗ trợ, trường hợp nặng vẫn cần điều trị y khoa.

Sử dụng nghệ mật ong để chữa trào ngược dạ dày tại nhà

Điều trị can thiệp nội soi – phẫu thuật

Điều trị can thiệp nội soi – phẫu thuật áp dụng cho bệnh nhân trào ngược dạ dày khi điều trị thuốc không hiệu quả, có biến chứng viêm loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản, hoặc trào ngược kèm thoát vị hoành, rối loạn cơ vòng thực quản nặng.

• Stretta: Dùng sóng điện từ tác động vào cơ thắt thực quản dưới, làm dày mô sẹo và tăng sức bền của cơ. Nhờ đó, acid khó trào ngược lên thực quản, giảm ợ nóng và viêm loét. Phương pháp Stretta ít xâm lấn, thời gian thực hiện nhanh và bệnh nhân hồi phục sớm.
• Nội soi xuyên miệng (EsophyX/TIF): Phương pháp tạo nếp gấp thực quản bằng nội soi, hình thành “van một chiều” ngăn acid trào ngược. Thích hợp với người trẻ, trào ngược nhẹ – trung bình. Nội soi giúp giảm phụ thuộc thuốc PPI và thời gian hồi phục nhanh.
• Phẫu thuật nội soi tạo van (Fundoplication): Là phẫu thuật thắt chặt cơ thắt thực quản dưới để ngăn trào ngược acid lâu dài. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với bệnh nhân có biến chứng viêm loét thực quản hoặc thoát vị hoành. Tỷ lệ cải thiện triệu chứng lên tới 85–90% và thời gian hồi phục thường chỉ 3–5 ngày.
• Phẫu thuật bằng robot: Đây là phương pháp tiên tiến sử dụng robot hỗ trợ phẫu thuật nội soi, tăng độ chính xác và an toàn. Thích hợp với những ca phức tạp, tái phát nhiều lần hoặc cần can thiệp chính xác trên cơ thắt thực quản và cơ hoành. Phẫu thuật bằng robot giúp giảm biến chứng, hồi phục nhanh và hiệu quả lâu dài.

Lưu ý: Cần theo dõi và tái khám định kỳ 4- 8 tuần sau khi can thiệp nội soi – phẫu thuật điều trị trào ngược dạ dày. Nếu triệu chứng còn tồn tại, có thể điều chỉnh liều thuốc hoặc kết hợp thêm phương pháp hỗ trợ. Người tái phát nhiều hơn 3 lần/năm nên nội soi định kỳ 6–12 tháng/lần để phòng biến chứng.

Nội soi điều trị trào ngược dạ dày nặng

3. Điều trị trào ngược tại nhà có khỏi không?

Điều trị trào ngược dạ dày tại nhà chỉ khỏi khi bệnh ở mức độ nhẹ, còn trường hợp trung bình – nặng cần kết hợp thuốc và theo dõi bác sĩ.

• Trào ngược nhẹ: Người bệnh có thể tự cải thiện bằng cách ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn, tránh thức ăn cay nóng, không nằm sau ăn và giảm stress. Sau khoảng 2–4 tuần, triệu chứng ợ nóng, ợ chua thường giảm rõ rệt.
• Trào ngược trung bình –  nặng: Việc chỉ thay đổi lối sống là chưa đủ, cần kết hợp dùng thuốc ức chế acid (PPI), thuốc bảo vệ niêm mạc hoặc diệt vi khuẩn HP theo chỉ định bác sĩ, kết hợp kiểm tra định kỳ để theo dõi tổn thương thực quản.

Ngoài ra, người bệnh không nên tự mua thuốc giảm acid hoặc áp dụng mẹo dân gian vì có thể che giấu triệu chứng, làm bệnh nặng hơn và khó chẩn đoán sau này.

4. Chi phí điều trị trào ngược dạ dày hiện nay

Chi phí điều trị trào ngược dạ dày dao động từ khoảng 500 nghìn đến 25 – 30 triệu đồng, tùy vào mức độ bệnh, phương pháp điều trị và cơ sở y tế. Người bệnh nhẹ chỉ cần thay đổi lối sống và dùng thuốc, trong khi trường hợp mạn tính, kháng thuốc có thể phải can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật chuyên sâu.

• Khám và chẩn đoán: Từ 500.000 – 800.000 VNĐ/lần, gồm tiền khám ban đầu, tư vấn bác sĩ và các xét nghiệm cần thiết như nội soi dạ dày, test HP, siêu âm ổ bụng hoặc xét nghiệm máu. Đây là bước đầu tiên giúp xác định chính xác nguyên nhân gây trào ngược.
• Thuốc điều trị : Dao động từ 600.000 – 1.500.000 VNĐ/tháng, bao gồm thuốc ức chế tiết acid (PPI), thuốc trung hòa acid, thuốc bảo vệ niêm mạc hoặc thuốc diệt vi khuẩn HP (nếu có). Giá thay đổi tùy loại thuốc, thời gian điều trị và thương hiệu. Người bệnh thường cần dùng liên tục 4–8 tuần theo phác đồ bác sĩ.
• Điều trị nội soi hoặc phẫu thuật chống trào: Từ 15 – 30 triệu VNĐ/lần, áp dụng cho người bệnh nặng, điều trị thuốc không đáp ứng. Các kỹ thuật hiện đại như Fundoplication, LINX, hoặc TIF giúp tăng cường cơ thắt thực quản dưới, ngăn acid trào ngược lâu dài. Chi phí phụ thuộc vào kỹ thuật và bệnh viện chuyên khoa.
• Điều trị bảo tồn và tái khám định kỳ : Dao động 2 – 5 triệu VNĐ/tháng, dành cho bệnh nhân đã ổn định hoặc đang phục hồi. Bao gồm chi phí thuốc duy trì, khám lại, tư vấn dinh dưỡng và điều chỉnh thói quen sinh hoạt để ngăn tái phát.

Tùy vào phương pháp điều trị mà chi phí chữa trào ngược sẽ khác nhau

5. Khi nào bị trào ngược dạ dày cần đi khám bác sĩ ngay?

Người bị trào ngược dạ dày cần đi khám bác sĩ ngay khi xuất hiện các triệu chứng kéo dài như ợ nóng, đau rát ngực, khó nuốt, nôn ra máu hoặc sụt cân nhanh, vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tổn thương thực quản hoặc biến chứng nghiêm trọng.

• Ợ chua, ợ nóng trên 2 tuần: cho thấy acid trào lên thường xuyên, có thể gây viêm thực quản.
• Đau rát ngực, nghẹn hoặc khó nuốt: gợi ý cơ thắt thực quản bị tổn thương, hẹp hoặc viêm.
• Nôn ra máu, đi ngoài phân đen: dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa, cần xử lý khẩn cấp.
• Sụt cân nhanh, mệt mỏi, chán ăn: cảnh báo viêm loét nặng hoặc biến chứng Barrett thực quản.
• bchứng tỏ bệnh đã chuyển sang giai đoạn kháng thuốc, cần nội soi để đánh giá lại.

Điều trị trào ngược dạ dày cần kết hợp nhiều phương pháp như dùng thuốc, thay đổi lối sống – chế độ ăn và thảo dược hỗ trợ. Mai nên đi thăm khám sớm để bác sĩ xác định nguyên nhân, mức độ bệnh và đưa phác đồ phù hợp, giúp giảm triệu chứng nhanh, hạn chế tái phát và ngăn ngừa biến chứng thực quản – thanh quản.