Ho do trào ngược dạ dày kéo dài bao lâu? Một số lưu ý

Chào Lan, 

Ho do trào ngược dạ dày xảy ra khi axit từ dạ dày trào lên thực quản, kích thích cổ họng và thanh quản, gây ho khan, ngứa họng, ho về đêm hoặc sau ăn, kèm ợ chua, ợ hơi và nóng rát ngực. Để giảm ho, nên ăn nhiều bữa nhỏ, tránh thực phẩm gây kích thích acid, ngủ kê cao đầu, duy trì cân nặng hợp lý, giảm stress và sử dụng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ.

Ho do trào ngược dạ dày gây ra nhiều triệu chứng khó chịu

1. Vì sao trào ngược dạ dày gây ho?

Trào ngược dạ dày gây ho chủ yếu do acid và dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản, họng hoặc thanh quản, kích thích niêm mạc và dây thần kinh, dẫn đến phản xạ ho kéo dài. Đây là dạng ho do trào ngược, thường xảy ra sau ăn hoặc khi nằm ngủ.

Cơ chế sinh lý gây ho

Khi van dạ dày – thực quản yếu, acid và dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản, thậm chí lan tới thanh quản và họng. Acid này kích thích niêm mạc họng, gây viêm và làm tổn thương các đầu dây thần kinh, từ đó kích hoạt phản xạ ho bảo vệ đường thở. Ngoài ra, tình trạng viêm còn khiến cơ thể tăng tiết chất nhầy, gây cảm giác vướng và ho khan kéo dài, đặc biệt về đêm hoặc sau ăn.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ ho do trào ngược dạ dày

• Ăn no, nằm ngay sau khi ăn: Khi dạ dày đầy, áp lực tăng khiến acid dễ trào ngược lên thực quản, đặc biệt nếu nằm sớm sau ăn làm mất tác dụng trọng lực.
• Uống nhiều cà phê, rượu bia, nước có gas: Các loại đồ uống này làm giãn cơ thắt thực quản dưới, giảm khả năng ngăn acid trào ngược, đồng thời tăng tiết acid dạ dày.
• Béo phì, mặc đồ bó sát: Lượng mỡ vùng bụng hoặc quần áo chật tạo áp lực lên dạ dày, đẩy acid trào lên trên, gây kích thích họng và ho.
• Stress, mất ngủ: Căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm rối loạn hoạt động co thắt dạ dày – thực quản và tăng tiết acid.
• Dùng thuốc giảm đau hoặc chống viêm dài ngày: Một số thuốc NSAID (như ibuprofen, naproxen) gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm suy yếu van thực quản và tăng nguy cơ trào ngược.

Trào ngược dạ dày gây ho chủ yếu do axit trào ngược lên thực quản

2. Dấu hiệu nhận biết ho do trào ngược dạ dày

Ho do trào ngược dạ dày thường có các dấu hiệu điển hình như ho khan kéo dài, ho nhiều về đêm hoặc sau khi ăn, ngứa họng, rát cổ, khàn tiếng, kèm ợ chua, ợ hơi, nóng rát ngực, đầy hơi, buồn nôn và buổi sáng đắng miệng hoặc hôi miệng nhẹ. 

• Ho khan kéo dài, đờm ít, trong: Acid dạ dày trào lên kích thích niêm mạc họng và thanh quản, khiến phản xạ ho hoạt động liên tục.
• Ho nhiều về đêm hoặc sau khi ăn: Khi nằm hoặc dạ dày căng đầy, acid dễ trào ngược, kích thích ho ngay lập tức.
• Ngứa họng, rát cổ, khàn tiếng: Viêm niêm mạc do acid tiếp xúc trực tiếp với họng và dây thanh, làm giọng khàn và khó chịu.
• Ợ chua, ợ hơi, nóng rát ngực, đầy hơi, buồn nôn: Biểu hiện tiêu hóa đi kèm, cho thấy acid trào ngược tác động lên thực quản.
• Buổi sáng đắng miệng, hôi miệng nhẹ: Dịch dạ dày còn đọng trong họng khi ngủ, gây vị đắng và hơi thở khó chịu.

Đau rát cổ họng kéo dài là triệu chứng trào ngược dạ dày gây ho

3. Các cách cải thiện ho do trào ngược dạ dày

Để cải thiện ho do trào ngược dạ dày, Lan cần kết hợp điều chỉnh ăn uống, thay đổi thói quen sinh hoạt, sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ, áp dụng mẹo tự nhiên tại nhà và duy trì cân nặng hợp lý cùng kiểm soát stress nhằm giảm trào ngược và cải thiện ho hiệu quả.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Ăn nhiều bữa nhỏ, không ăn quá no: Chia thành 4–5 bữa/ngày để dạ dày không bị căng, giảm trào ngược.
• Tránh thực phẩm kích thích: Cay, chua, chiên rán, nước có gas, rượu bia, cà phê làm tăng tiết acid và làm yếu van dạ dày.
• Hạn chế đồ ngọt và một số loại hương liệu: Bánh kẹo, socola, bạc hà dễ làm tăng acid, giảm khả năng đóng van dạ dày.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Giúp thức ăn tiêu hóa, hạn chế acid trào ngược lên thực quản, nên chờ 2–3 giờ.
• Ăn thực phẩm giảm acid: Chuối chín, bơ, đu đủ chín, yến mạch, sữa ấm không đường giúp làm dịu niêm mạc dạ dày và giảm ho, ợ chua.
• Uống đủ nước: Tối thiểu từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước ấm để làm dịu cổ họng và loãng đờm. 

Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Ngủ kê cao đầu 15–20 cm, nằm nghiêng trái: Giúp hạn chế acid trào ngược lên thực quản khi ngủ.
• Tránh mặc quần bó sát hoặc đai lưng chặt khi ăn: Giảm áp lực lên bụng, hạn chế trào ngược.
• Giảm stress, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya: Giúp cân bằng tiết acid và ổn định hệ tiêu hóa.
• Tập thở sâu hoặc yoga nhẹ 20–30 phút mỗi ngày: Hỗ trợ thư giãn cơ thể, ổn định thần kinh ruột, giảm triệu chứng ho do trào ngược.

Ngủ kê cao gối để hạn chế ho do trào ngược gây ra

Uống thuốc đúng theo chỉ định bác sĩ

• Thuốc ức chế tiết acid (PPI): Omeprazole, Pantoprazole giúp giảm lượng acid dạ dày, hạn chế trào ngược lên thực quản và họng.
• Thuốc trung hòa acid: Gaviscon, Maalox hỗ trợ trung hòa acid còn tồn đọng, giảm kích thích niêm mạc họng và thực quản.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate giúp tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc, giúp niêm mạc họng và thực quản lành nhanh hơn.
• Thuốc tăng cường nhu động: Domperidone, Itopride giúp thức ăn di chuyển xuống dạ dày nhanh hơn, ngăn acid trào ngược.

Giảm ho bằng mẹo tự nhiên tại nhà

Ho do trào ngược dạ dày có thể cải thiện hiệu quả bằng các biện pháp tự nhiên tại nhà, giúp làm dịu cổ họng, giảm viêm và hạn chế kích thích do acid trào ngược. 

• Uống mật ong pha chanh ấm: 1–2 thìa mật ong với vài giọt nước cốt chanh, uống vào buổi sáng hoặc khi có cảm giác cổ họng khó chịu, giúp làm dịu và kháng khuẩn nhẹ.
• Ngậm lát gừng tươi hoặc uống trà gừng mật ong: Gừng giúp giảm viêm, giảm co thắt thực quản; có thể nhai vài lát gừng tươi hoặc pha trà gừng với mật ong 1–2 lần/ngày.
• Uống nước ấm sau ăn: Uống 1 cốc nước ấm 10–15 phút sau bữa ăn để rửa trôi acid còn tồn đọng, giảm kích thích niêm mạc họng.
• Xông hơi tinh dầu tràm hoặc bạc hà: Nhỏ vài giọt tinh dầu vào nước nóng và hít hơi nước 5–10 phút mỗi tối, giúp làm ẩm niêm mạc họng, giảm khàn tiếng và ho.
• Hít thở hơi nước ấm trước khi ngủ: Thực hiện 5–10 phút giúp giảm ho về đêm, hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn.

Pha chanh mật ong uống hỗ trợ giảm ho trào ngược dạ dày

Duy trì cân nặng và kiểm soát stress

Để giảm ho do trào ngược dạ dày, việc duy trì cân nặng hợp lý và kiểm soát stress là rất quan trọng. Thừa cân tạo áp lực lên ổ bụng, khiến acid dạ dày dễ trào ngược, còn stress làm tăng tiết acid và kích thích ho.

• Tập thể dục nhẹ nhàng: đi bộ 30 phút mỗi ngày, đạp xe, hoặc tập yoga để giảm áp lực ổ bụng và cải thiện tiêu hóa.
• Ngủ đủ giấc: duy trì 7–8 tiếng ngủ mỗi đêm để cơ thể phục hồi, giúp giảm căng thẳng và cân bằng hormone tiêu hóa.
• Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế stress: thực hành thiền, thở sâu, nghe nhạc thư giãn hoặc tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh để giữ tinh thần thoải mái.
• Duy trì cân nặng hợp lý: theo dõi chỉ số BMI, tránh tăng cân quá mức để hạn chế áp lực lên dạ dày.

4. Biện pháp phòng ngừa ho do trào ngược dạ dày

Để phòng ngừa ho do trào ngược dạ dày, Lan cần ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa, hạn chế rượu, cà phê, đồ uống có gas, giữ ấm cổ họng, uống nước ấm thường xuyên, tránh nói to khi ho và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

• Ăn đúng giờ, không bỏ bữa: Giúp dạ dày làm việc đều đặn, giảm áp lực lên van dạ dày – thực quản, hạn chế acid trào ngược gây ho.
• Hạn chế rượu, cà phê, đồ uống có gas: Những chất này làm tăng tiết acid và làm yếu van dạ dày, khiến trào ngược và ho xuất hiện thường xuyên hơn.
• Giữ ấm cổ họng, uống nước ấm: Làm dịu niêm mạc họng, trôi acid còn tồn tại, giảm cảm giác vướng họng và ho khan.
• Tránh nói to, la hét khi ho: Giúp thanh quản không bị tổn thương, hạn chế phản xạ ho kéo dài.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần: Phát hiện sớm trào ngược mạn tính hoặc tổn thương thực quản, từ đó bác sĩ điều chỉnh chế độ ăn, thuốc và thói quen sinh hoạt kịp thời.

Đi tái khám định kỳ để hạn chế trào ngược dạ dày tái phát

5. Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?

 Lan nên đi khám bác sĩ ngay nếu ho kéo dài hơn 3 tuần, ho nhiều về đêm gây mất ngủ, ho ra máu hoặc kèm đau tức ngực, giảm cân nhanh, khàn tiếng, nuốt nghẹn hoặc mệt mỏi kéo dài.

• Ho kéo dài trên 3 tuần không giảm: Có thể là dấu hiệu trào ngược dạ dày mạn tính hoặc các bệnh hô hấp khác cần chẩn đoán chính xác.
• Ho nhiều về đêm, gây mất ngủ hoặc nghẹn thở: Cho thấy trào ngược hoặc kích thích đường thở nghiêm trọng, ảnh hưởng giấc ngủ và sức khỏe.
• Ho ra máu, nôn ra máu, đau tức ngực: Cảnh báo tổn thương nghiêm trọng ở thực quản, dạ dày hoặc phổi, cần can thiệp y tế kịp thời.
• Giảm cân nhanh, khàn tiếng, nuốt nghẹn, mệt mỏi kéo dài: Là dấu hiệu cơ thể bị ảnh hưởng toàn thân, cần bác sĩ kiểm tra để loại trừ các bệnh nghiêm trọng khác.

Ho do trào ngược dạ dày là tình trạng phổ biến, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác, gây khó chịu và ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày. Để kiểm soát tình trạng này, Lan cần kết hợp việc giảm trào ngược, chăm sóc vùng họng, duy trì chế độ ăn uống hợp lý và lối sống khoa học. Nếu ho không thuyên giảm hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để xác định nguyên nhân và xử lý kịp thời.