Trào ngược dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh hiệu quả

Trào ngược dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến hiện nay, xảy ra khi dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác khó chịu. Tuy được xem là bệnh nhẹ, nhưng nếu kéo dài không điều trị đúng cách, trào ngược dạ dày có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đường tiêu hóa và chất lượng cuộc sống.

1. Trào ngược dạ dày là gì? Có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày là hiện tượng axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, gây ra cảm giác ợ nóng, ợ chua, đau rát vùng ngực, buồn nôn, thậm chí có thể lan lên cổ họng gây ho hoặc khàn tiếng. 

Nguyên nhân chủ yếu là do cơ thắt thực quản dưới bị suy yếu, không còn khả năng ngăn axit trào ngược. Bên cạnh đó, các yếu tố như ăn quá no, ăn tối muộn, thừa cân, hút thuốc, uống rượu bia hoặc dùng một số loại thuốc cũng góp phần làm tình trạng nghiêm trọng hơn. 

Về mức độ nguy hiểm, trào ngược dạ dày nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến các biến chứng từ nhẹ đến nặng, bao gồm viêm loét, hẹp thực quản và thậm chí là tiền ung thư. Chính vì vậy, việc chẩn đoán chính xác mức độ tổn thương là cực kỳ quan trọng.

Trào ngược dạ dày được biết đến là tình trạng vòng thực quản yếu

2. Nguyên nhân thường gặp gây trào ngược dạ dày

Bệnh trào ngược dạ dày do yếu cơ thắt thực quản dưới, thoát vị hoành hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh,…

• Yếu cơ thắt thực quản dưới: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi cơ này không đóng kín hoàn toàn sau khi thức ăn đi vào dạ dày, dịch axit dễ dàng trào ngược lên thực quản gây kích ứng.
• Thoát vị cơ hoành: Khi vị trí giữa cơ hoành và cơ thắt dưới thực quản bị thay đổi, phần dạ dày có thể chui lên lồng ngực, tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Ăn quá no, nằm ngay sau khi ăn, thường xuyên căng thẳng, sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ… đều làm tăng nguy cơ trào ngược.

3. Triệu chứng trào ngược dạ dày dễ nhận biết

Người bị trào ngược dạ dày thường gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• Ợ nóng, ợ chua, có cảm giác nóng rát vùng ngực sau khi ăn hoặc khi nằm.
• Buồn nôn, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Ho kéo dài, khàn giọng, đau họng hoặc cảm giác có dị vật vướng ở cổ họng.
• Trường hợp nặng có thể gây đau tức ngực, khó nuốt, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Ợ chua, ợ nóng, tức ngực là những triệu chứng trào ngược dạ dày

4. Trào ngược dạ dày có chữa khỏi được không? Các phương pháp hiện nay

Trào ngược dạ dày hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện triệt để nếu được điều trị đúng cách. Hiện nay, các hướng điều trị thường bao gồm:

• Điều chỉnh lối sống: Ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn, tránh nằm ngay sau khi ăn, ngủ kê cao gối và duy trì cân nặng hợp lý.
• Thuốc Tây y: Sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng axit hoặc thuốc kháng thụ thể H2 theo chỉ định của bác sĩ để giảm tiết axit và bảo vệ niêm mạc thực quản.
• Đông y – thảo dược: Một số bài thuốc thảo dược có tác dụng trung hòa axit, làm dịu niêm mạc dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa.
• Nội soi và can thiệp ngoại khoa: Áp dụng khi người bệnh không đáp ứng thuốc hoặc có biến chứng nặng như loét, hẹp, Barrett thực quản.

Bác sĩ Giang khẳng định: “Không phải ai cũng cần dùng thuốc lâu dài. Nội soi giúp xác định chính xác mức độ bệnh, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và an toàn nhất.”

5. Biến chứng nguy hiểm nếu trào ngược dạ dày kéo dài không điều trị

Nếu để bệnh kéo dài mà không được can thiệp đúng cách, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng như: viêm loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản, ung thư,…

• Viêm và loét thực quản: Axit trào ngược liên tục làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây viêm hoặc loét.
• Hẹp thực quản: Viêm loét lâu ngày dẫn đến sẹo xơ, khiến lòng thực quản bị hẹp, gây khó nuốt.
• Barrett thực quản: Tình trạng biến đổi niêm mạc thực quản thành dạng tiền ung thư, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
• Ung thư thực quản: Là biến chứng nặng nề nhất, thường xảy ra khi bệnh không được phát hiện và điều trị sớm.

6. Cách phòng ngừa và kiểm soát trào ngược dạ dày hiệu quả

Để ngăn ngừa trào ngược dạ dày và giảm tái phát, bạn nên: chia nhỏ các bữa ăn, tránh ăn thực phẩm gây kích thích dạ dày, không nằm ngay khi ăn,…

• Ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn quá no trong một bữa, nên chia thành 4–6 bữa nhỏ mỗi ngày để giảm áp lực cho dạ dày.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế đồ cay nóng, chua, chiên rán nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia.
• Bổ sung thực phẩm tốt cho dạ dày: Nên ăn các món dễ tiêu như cháo, súp, rau xanh, trái cây ít acid (chuối, táo, đu đủ), và sữa chua để cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Nên nghỉ ngơi nhẹ nhàng và chỉ nằm sau khi ăn ít nhất 2–3 giờ để tránh trào ngược.
• Kiểm soát cân nặng: Thừa cân, béo bụng làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dễ trào ngược.
• Tránh hút thuốc và hạn chế rượu bia: Nicotin và cồn làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới – “van” giữ axit trong dạ dày.
• Ngủ đúng tư thế: Nên kê cao đầu giường 10 – 15 cm để hạn chế dịch vị trào ngược lên thực quản vào ban đêm.
• Giảm căng thẳng: Stress kéo dài làm tăng tiết axit dạ dày, nên cân bằng tâm lý bằng yoga, thiền hoặc đi bộ nhẹ.

Nên xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học

7. Điều trị trào ngược dạ dày ở đâu tốt? Vì sao nên chọn Phòng khám đa khoa tiêu hóa việt

Để đảm bảo chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả, việc lựa chọn bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa với kinh nghiệm nội soi chuyên sâu là yếu tố quan trọng.

Vì sao nên chọn Bác sĩ Giang để điều trị trào ngược dạ dày?

• Bác sĩ Giang đã thực hiện và chẩn đoán hàng nghìn ca nội soi tiêu hóa, từ đó tích lũy kinh nghiệm trong việc nhận diện các dạng tổn thương thực quản – dạ dày.
• Với chuyên môn cao, phòng khám nội soi Dr. Giang có khả năng phát hiện và đánh giá chính xác mức độ viêm, loét và nhận diện sớm Barrett thực quản.
• Sử dụng công nghệ nội soi độ phân giải cao, giúp tăng cường khả năng quan sát chi tiết niêm mạc, đảm bảo quá trình nội soi an toàn, nhanh chóng và ít khó chịu nhất cho người bệnh.

Phòng khám đa khoa tiêu hóa việt ứng dụng kỹ thuật hiện đại

8. Một số câu hỏi liên quan đến trào ngược dạ dày

8.1 Trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày thực quản có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, bao gồm loét và hẹp thực quản, viêm thực quản Barrett, thậm chí nguy cơ ung thư thực quản. Bên cạnh đó, bệnh còn có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp, gây ra các vấn đề như viêm họng, viêm xoang, viêm phế quản, cùng những triệu chứng đi kèm như ho kéo dài và khàn giọng.

8.2 Có phải kiêng hoàn toàn cà phê và rượu bia?

Người mắc trào ngược dạ dày nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn cà phê và rượu bia, bởi những chất này có thể kích thích tăng tiết axit, làm giãn cơ vòng thực quản và gây kích ứng niêm mạc, từ đó làm các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau ở mỗi người, vì vậy bạn nên quan sát phản ứng cơ thể và ghi chép chế độ ăn uống để nhận biết rõ những thực phẩm nào khiến tình trạng bệnh trồi sụt.

Cần hạn chế sử dụng chất kích thích, bia rượu, cafe

8.3 Bệnh có chữa khỏi hoàn toàn không?

Trào ngược dạ dày có thể được kiểm soát và chữa lành tổn thương niêm mạc thực quản. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây yếu cơ thắt thực quản dưới vẫn tồn tại, bệnh có thể tái phát khi ngưng điều trị. Việc chữa khỏi hoàn toàn phụ thuộc vào việc kiểm soát nguyên nhân (ví dụ: điều trị dứt điểm thoát vị cơ hoành) và sự tuân thủ nghiêm ngặt việc thay đổi lối sống.

8.4 Khi nào cần nội soi trào ngược dạ dày?

Nội soi dạ dày thực quản được khuyến cáo khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng trào ngược kéo dài trên 2 tuần, chẳng hạn như ợ hơi, ợ chua, khó tiêu, hoặc khi xuất hiện dấu hiệu nghiêm trọng như nôn ra máu, sụt cân nhanh, khó nuốt, đau ngực dữ dội. Thủ thuật này giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân, đánh giá mức độ tổn thương của thực quản và dạ dày, đồng thời loại trừ các bệnh lý nguy hiểm khác như loét hoặc ung thư.

Trào ngược dạ dày không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ ung thư nếu xem nhẹ. Việc nội soi sớm, điều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.