Viêm đại tràng có chữa được không? nguyên tắc điều trị

Chào Lan, 

Viêm đại tràng có thể chữa được nếu phát hiện sớm và điều trị đúng nguyên nhân. Trường hợp cấp tính thường khỏi sau 2-4 tuần, còn mạn tính cần điều trị lâu dài, kết hợp thuốc – chế độ ăn uống – sinh hoạt để kiểm soát viêm, ngăn tái phát và phục hồi niêm mạc ruột. Còn trường hợp nặng, phẫu thuật cắt bỏ đại tràng mới giúp chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể để lại di chứng lâu dài.

1. Khi nào viêm đại tràng có thể chữa khỏi? 

Viêm đại tràng có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách ngay từ giai đoạn cấp tính. 

Ở giai đoạn này, tổn thương niêm mạc còn nông, việc dùng thuốc kháng viêm, kháng sinh hoặc điều chỉnh chế độ ăn uống sẽ giúp phục hồi hoàn toàn. Đồng thời, nếu người bệnh duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ, hạn chế căng thẳng và tuân thủ phác đồ của bác sĩ, khả năng khỏi bệnh lâu dài sẽ rất cao, ngăn ngừa tái phát.

2. Khi nào viêm đại tràng khó chữa khỏi?

Viêm đại tràng khó chữa khỏi hoàn toàn khi bệnh chuyển sang mạn tính hoặc tái phát nhiều lần, khiến niêm mạc bị tổn thương lâu ngày, khó phục hồi. 

• Giai đoạn mạn tính: Tình trạng viêm kéo dài làm niêm mạc đại tràng xơ hóa, mất khả năng tái tạo. Lúc này, thuốc chỉ có tác dụng giảm viêm và kiểm soát triệu chứng, không thể chữa dứt điểm.
• Bệnh tái phát nhiều lần: Khi không điều trị triệt để hoặc không tuân thủ chế độ ăn uống, sinh hoạt, các đợt viêm tái đi tái lại khiến tổn thương lan rộng và khó hồi phục hơn.
• Ảnh hưởng của vi khuẩn và thuốc: Việc sử dụng kháng sinh hoặc thuốc không đúng cách có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến quá trình phục hồi niêm mạc chậm và tăng nguy cơ bệnh tiến triển nặng.

Viêm đại tràng dễ tái phát lại nên khó có thể chữa dứt điểm

3. Các yếu tố quyết định khả năng chữa khỏi viêm đại tràng

Khả năng chữa khỏi viêm đại tràng phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương và cách tuân thủ phác đồ điều trị, chế độ ăn uống, sinh hoạt. 

• Nguyên nhân gây bệnh: Viêm đại tràng do nhiễm khuẩn, ký sinh trùng thường dễ điều trị dứt điểm, trong khi dạng tự miễn hoặc do rối loạn miễn dịch lại khó khỏi hoàn toàn.
• Mức độ tổn thương niêm mạc: Tổn thương nhẹ, viêm nông thường hồi phục nhanh. Còn nếu loét sâu, xơ hóa đại tràng thì quá trình điều trị sẽ kéo dài và dễ để lại di chứng.
• Tuân thủ phác đồ thuốc: Dùng thuốc đúng liều, đủ thời gian theo hướng dẫn bác sĩ giúp kiểm soát viêm tốt và ngăn tái phát.
• Lối sống và chế độ ăn uống: Ăn đúng cách, bổ sung chất xơ, dinh dưỡng và  tránh thức ăn kích thích như đồ cay nóng, rượu bia kết hợp duy trì sinh hoạt điều độ giúp hệ tiêu hóa ổn định, hỗ trợ quá trình phục hồi.
• Cơ địa và bệnh nền: Người có bệnh nền như tiểu đường, rối loạn miễn dịch hoặc sức đề kháng kém sẽ khó đáp ứng điều trị và dễ tái phát hơn.

Mức độ tổn thương niêm mạc ảnh hưởng tới quá trình chữa viêm đại tràng

4. Cách điều trị viêm đại tràng hiệu quả

Viêm đại tràng có thể điều trị hiệu quả nếu kết hợp đúng giữa thuốc, chế độ ăn uống và lối sống. Trong đó, thuốc giúp kiểm soát viêm và triệu chứng, còn ăn uống – sinh hoạt quyết định khả năng hồi phục lâu dài.

Điều trị nội khoa: 

Là phương pháp chủ yếu, bao gồm sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ như kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn), thuốc chống viêm, giảm đau, chống tiêu chảy hoặc nhuận tràng, cùng các chế phẩm men vi sinh giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.

• Thuốc kháng sinh: Metronidazole, Ciprofloxacin – giúp loại bỏ vi khuẩn gây viêm.
• Thuốc chống viêm: Mesalazine, Sulfasalazine – giảm sưng viêm niêm mạc đại tràng.
• Thuốc giảm co thắt, giảm đau: Drotaverin, Mebeverine.
• Thuốc điều hòa nhu động ruột: Loperamide (nếu tiêu chảy nhiều).
• Thuốc bù nước – điện giải: Oresol hoặc dung dịch truyền tĩnh mạch khi mất nước nặng.

Dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm chữa viêm đại tràng co thắt

Chế độ ăn uống:

Người bệnh nên ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu, bổ sung chất xơ hòa tan, men vi sinh (probiotics), uống đủ nước và tránh đồ cay nóng, chiên rán, rượu bia, cà phê.

• Thực phẩm mềm, dễ tiêu: Cháo, súp, cơm nát, bánh mì mềm, khoai tây nghiền.
• Nguồn đạm nhẹ: Thịt nạc (gà, cá, heo nạc), trứng luộc, đậu phụ.
• Rau củ nấu chín kỹ: Bí đỏ, cà rốt, rau ngót, mồng tơi, củ dền giúp cung cấp vitamin, chất xơ hòa tan.
• Trái cây chín mềm: Chuối chín, táo hấp, lê chín, đu đủ.
• Chất xơ hòa tan và men vi sinh: Yến mạch, khoai lang, sữa chua không đường, kim chi ít cay, các loại probiotic bổ sung.
• Uống đủ nước: Khoảng 1,5–2 lít/ngày, có thể thêm nước ấm hoặc nước điện giải nếu tiêu chảy.
• Tránh đồ ăn cay nóng, chiên rán, nhiều dầu mỡ, đồ uống có gas, rượu bia và cà phê vì dễ kích thích niêm mạc ruột.

Lối sống sinh hoạt: 

Người bệnh nên ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng và thể dục nhẹ nhàng giúp cơ thể hồi phục và hạn chế tái phát bệnh.

• Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng giúp giảm phản ứng viêm và kiểm soát triệu chứng.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hít thở sâu 20–30 phút/ngày để cải thiện nhu động ruột, lưu thông máu.
• Tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi đáp ứng thuốc, kiểm tra niêm mạc và điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Ngủ đủ giấc mỗi ngày để hạn chế triệu chứng viêm đại tràng

Điều trị ngoại khoa

Chỉ áp dụng khi viêm đại tràng ở giai đoạn nặng, loét sâu hoặc không đáp ứng thuốc. Phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng bị viêm có thể giúp loại bỏ tổn thương, nhưng đi kèm nguy cơ biến chứng như rối loạn tiêu hóa, hẹp ruột hoặc dính ruột.

Vì vậy, người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tư vấn kỹ trước khi quyết định.

5. Cách giúp kiểm soát và hạn chế tái phát viêm đại tràng

Viêm đại tràng rất dễ tái phát nếu người bệnh không tuân thủ điều trị và duy trì lối sống khoa học. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, cần kết hợp điều trị thuốc, chế độ ăn uống và theo dõi định kỳ.

• Dùng thuốc đúng chỉ định: Người bệnh nên sử dụng thuốc kháng viêm (mesalazine, sulfasalazine), thuốc chống co thắt (mebeverine, trimebutine), hoặc men vi sinh theo hướng dẫn bác sĩ. Việc tự ý ngừng hoặc thay đổi thuốc có thể khiến bệnh bùng phát trở lại.
• Ăn uống khoa học: Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, giàu chất xơ hòa tan (yến mạch, chuối, khoai lang, rau xanh nấu chín) giúp ổn định nhu động ruột. Tránh rượu bia, cà phê, đồ cay nóng, dầu mỡ và thực phẩm chế biến sẵn vì dễ gây kích ứng niêm mạc đại tràng.
• Sinh hoạt điều độ: Duy trì ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, giúp cân bằng thần kinh ruột và tăng đề kháng.
• Tái khám, nội soi định kỳ: Thực hiện nội soi hoặc siêu âm ổ bụng định kỳ giúp theo dõi mức độ tổn thương niêm mạc, phát hiện sớm dấu hiệu tái phát để điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Nội soi viêm đại tràng định kỳ để sớm phát hiện bệnh

Lời khuyên của chuyên gia:

Với tình trạng của Lan, viêm đại tràng mạn tính dễ tái phát, bạn nên đi thăm khám để bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương niêm mạc, xác định nguyên nhân và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, Lan có thể hỏi bác sĩ về chế độ ăn uống, sử dụng men vi sinh và các biện pháp hỗ trợ lối sống lành mạnh như ngủ đủ giấc, giảm stress, tập thể dục nhẹ nhàng để kiểm soát bệnh và hạn chế tái phát.