Polyp đại tràng bao lâu nội soi lại? Một số nguyên cơ cần biết

Chào Nam, 

Thông thường, nên nội soi polyp đại tràng lại sau 1–2 năm/lần với nhóm nguy cơ cao, sau 5 năm với polyp nhỏ, 3 năm với polyp lớn hoặc nhiều polyp, 1 năm với polyp có dấu hiệu ác tính và 3–6 tháng nếu chưa quan sát hết đại tràng. Thời gian nội soi lại phụ thuộc vào kích thước, số lượng, mức độ bất thường của polyp và nguy cơ cá nhân, nhằm phát hiện sớm polyp tái phát hoặc tổn thương tiền ung thư.

• Nhóm nguy cơ cao: Tiền sử gia đình ung thư đại tràng, viêm loét đại tràng mạn tính, bệnh Crohn’s, polyp loạn sản mức cao nên nội soi mỗi 1–2 năm hoặc theo hướng dẫn bác sĩ để phát hiện sớm tổn thương, giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư.
• Polyp nhỏ (dưới 5mm, 1–2 polyp, nguy cơ thấp): khả năng ung thư thấp, nội soi sau 5 năm hoặc lâu hơn vừa đủ để theo dõi mà không gây tốn kém hay lo lắng không cần thiết.
• Polyp lớn (hơn 1cm) hoặc nhiều polyp hoặc có bất thường mô học: nguy cơ trung bình, nội soi sau 3 năm giúp phát hiện sớm polyp tái phát hoặc polyp mới trước khi tiến triển nặng.
• Polyp loạn sản mức cao hoặc polyp nhung mao: nguy cơ cao, nội soi lại sau 1 – 3 năm tùy mức độ, nhằm phòng ngừa ung thư đại tràng, đồng thời theo dõi vết cắt sau thủ thuật.
• Chưa quan sát hết đại tràng (ví dụ cắt polyp cấp cứu, đại tràng chưa sạch): nội soi bổ sung sau 3–6 tháng để không bỏ sót tổn thương tiềm ẩn.

Tùy thuộc vào nguy cơ bác sĩ sẽ chỉ định nội soi polyp đại tràng lại

1. Vì sao cần nội soi lại sau khi cắt polyp đại tràng?

Sau khi cắt polyp, việc nội soi đại tràng định kỳ là bắt buộc để kiểm tra tình trạng hồi phục, phát hiện sớm tái phát hoặc ngăn ngừa ung thư đại tràng. Dù đã cắt bỏ hoàn toàn, polyp vẫn có thể xuất hiện lại hoặc phát triển ở vị trí khác, đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ cao.

• Phát hiện polyp tái phát sớm: Khoảng 20–30% bệnh nhân có thể xuất hiện polyp mới trong vòng 3 năm sau khi cắt. Việc nội soi lại giúp phát hiện và loại bỏ kịp thời trước khi chuyển thành ác tính.
• Theo dõi vết cắt: Sau thủ thuật, bác sĩ cần đánh giá vết thương đã lành hay chưa, đồng thời kiểm tra xem còn tế bào bất thường hoặc mô tồn dư nào không.
• Phát hiện sớm ung thư đại tràng: Nhiều trường hợp ung thư bắt nguồn từ polyp không được theo dõi định kỳ, vì vậy nội soi lại giúp phát hiện sớm ở giai đoạn tiền ung thư.
• Điều chỉnh phác đồ điều trị: Nếu kết quả sinh thiết cho thấy loạn sản hoặc nguy cơ cao, bác sĩ sẽ rút ngắn thời gian giữa các lần nội soi 3- 6 tháng/lần để kiểm soát chặt chẽ hơn.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng cần bắt đầu nội soi từ năm 40 tuổi hoặc sớm hơn 10 năm so với tuổi người thân được chẩn đoán và nên lặp lại mỗi 2–3 năm.
• Bệnh viêm ruột mạn tính (như viêm loét đại tràng, Crohn): Đây là nhóm có nguy cơ ung thư cao, nên cần nội soi định kỳ 2–5 năm/lần để theo dõi tổn thương niêm mạc.

Nội soi đại tràng định kỳ để phát hiện các polyp tái sớm, đưa ra phác đồ phù hợp

2. Lịch nội soi lại cụ thể theo từng nhóm nguy cơ

Thời gian nội soi tái khám phụ thuộc vào loại polyp, kích thước, số lượng và mức độ bất thường mô học, nhằm theo dõi sớm nguy cơ tái phát hoặc tiến triển thành ung thư. Dưới đây là lịch khuyến nghị dựa trên hướng dẫn của Hội Tiêu hóa Mỹ (ACG 2020):

3. Dấu hiệu nên đi nội soi đại tràng lại sớm hơn khuyến cáo

Người bệnh nên đi nội soi lại khi có các dấu hiệu: đau bụng âm ỉ, rối loạn tiêu hóa kéo dài; đi ngoài ra máu, phân đen hoặc dẹt bất thường; sụt cân nhanh, mệt mỏi không rõ nguyên nhân; hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đại – trực tràng.

• Đau bụng âm ỉ, rối loạn tiêu hóa kéo dài: Có thể là dấu hiệu polyp mới, viêm hoặc tổn thương niêm mạc, cần nội soi sớm để xác định nguyên nhân.
• Đi ngoài ra máu, phân đen hoặc dẹt bất thường: Thường liên quan đến chảy máu từ polyp hoặc tổn thương tiền ung thư; việc nội soi sớm giúp phát hiện và cắt bỏ kịp thời.
• Sụt cân nhanh, mệt mỏi không rõ nguyên nhân: Đây là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý nặng hơn, bao gồm ung thư đại tràng; không nên chờ lịch tái khám định kỳ mới đi kiểm tra.
• Tiền sử gia đình có ung thư đại – trực tràng: Ngay cả khi chưa có triệu chứng, người có nguy cơ di truyền cao nên nội soi sớm và thường xuyên hơn để tầm soát hiệu quả.

Đau bụng âm ỉ kéo dài nên đi nội soi đại tràng lại

Lời khuyên chuyên gia:

Nam nên tuân thủ lịch nội soi định kỳ, theo dõi các dấu hiệu bất thường và trao đổi kịp thời với bác sĩ. Việc thực hiện đúng hướng dẫn giúp phát hiện sớm polyp tái phát, phòng ngừa ung thư đại – trực tràng và đảm bảo an toàn trong quá trình nội soi.