4 Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày gây viêm họng

Chào Thắng, 

Trào ngược dạ dày gây viêm họng chủ yếu do axit và enzyme tiêu hóa từ dạ dày trào lên thực quản và họng, làm tổn thương niêm mạc và gây viêm, kích thích phản xạ ho. Tình trạng này có thể kèm tức ngực, ợ chua, ợ hơi, buồn nôn và dẫn đến viêm thanh quản, khàn giọng, viêm họng mạn tính hoặc tổn thương đường hô hấp nếu không điều trị kịp thời.

 Cơ chế gây viêm họng do trào ngược dạ dày:

• Dịch vị trào ngược: Khi cơ thắt thực quản dưới (LES) không đóng kín, axit cùng pepsin từ dạ dày đi ngược lên thực quản, thậm chí lan tới vùng họng – thanh quản. Việc này diễn ra lặp lại nhiều lần khiến niêm mạc họng liên tục bị kích thích.
• Tổn thương niêm mạc họng: Axit dạ dày có tính ăn mòn mạnh, khi tiếp xúc trực tiếp sẽ làm lớp tế bào biểu mô họng bị viêm, sưng đỏ và đau rát. Pepsin còn phá hủy lớp nhầy bảo vệ tự nhiên, khiến niêm mạc dễ bị viêm mạn tính.
• Kích thích phản xạ ho: Axit và pepsin kích hoạt các thụ thể thần kinh ở niêm mạc họng, dẫn đến ho khan, khàn tiếng hoặc cảm giác vướng họng kéo dài, đặc biệt vào ban đêm khi nằm.
• Môi trường thuận lợi cho vi khuẩn: Khi niêm mạc họng bị axit bào mòn, sức đề kháng tại chỗ giảm, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, khiến viêm họng nặng và lâu khỏi hơn.

Trào ngược dạ dày gây viêm họng chủ yếu do axit và enzyme trào lên thực quản gây tổn thương niêm mạc

1. Triệu chứng viêm họng do trào ngược dạ dày thường gặp

Khi bị viêm họng do trào ngược dạ dày, người bệnh thường có các triệu chứng như đau rát họng, khàn tiếng, ho khan kéo dài, cảm giác nghẹn hoặc vướng ở cổ, khó nuốt, hơi thở hôi và miệng đắng. 

• Đau họng, nóng rát: Cảm giác bỏng rát, khô hoặc đau rát vùng họng, đặc biệt rõ khi nuốt hoặc sau khi ăn no, uống cà phê, rượu bia.
• Khàn tiếng, mất tiếng tạm thời: Axit dạ dày và pepsin kích ứng thanh quản, làm dây thanh bị viêm, gây khàn tiếng hoặc nói khó.
• Ho khan, ho kéo dài: Ho không đờm, thường nặng hơn về đêm hoặc buổi sáng sớm do axit trào ngược khi nằm ngủ.
• Cảm giác vướng, nghẹn ở cổ: Người bệnh thường mô tả như có dị vật mắc ở cổ họng, khó nuốt hoặc nuốt nước bọt thấy vướng.
• Khó nuốt, nuốt đau: Do niêm mạc họng và thực quản bị viêm, làm quá trình nuốt trở nên đau rát, khó chịu.
• Hơi thở hôi, miệng đắng: Hơi thở có mùi chua hoặc hôi do axit và thức ăn trào ngược lên.
• Không kèm sốt cao, chảy mũi hay có đờm: Đây là đặc điểm giúp phân biệt với viêm họng thông thường do nhiễm khuẩn.

Bị đau rát họng, khó chịu do trào ngược dạ dày

2. Trào ngược dạ dày gây viêm họng có nguy hiểm không?

Viêm họng do trào ngược dạ dày rất nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng như viêm họng mạn tính, viêm thanh quản, khàn tiếng, viêm phế quản, viêm phổi hít, Barrett thực quản – tiền ung thư nếu không được xử lý kịp thời.

• Viêm họng kéo dài: Dịch vị trào ngược liên tục làm niêm mạc họng tổn thương, dẫn đến viêm mạn tính và khó điều trị dứt điểm.
• Viêm thanh quản, khàn tiếng: Axit và enzyme pepsin kích thích dây thanh, gây khàn giọng, mất tiếng và ảnh hưởng chất lượng giọng nói.
• Viêm đường hô hấp dưới: Dịch trào ngược có thể xâm nhập phế quản hoặc phổi, dẫn đến viêm phế quản hoặc viêm phổi hít.
• Barrett thực quản – tiền ung thư: Viêm thực quản mạn tính làm tế bào niêm mạc thay đổi, tăng nguy cơ tiền ung thư và ung thư thực quản.

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị sớm trào ngược dạ dày

3. Cách điều trị viêm họng do trào ngược dạ dày

Viêm họng do trào ngược dạ dày cần được điều trị sớm bằng kết hợp thuốc, thay đổi chế độ ăn uống và lối sống để kiểm soát trào ngược, giảm tổn thương niêm mạc họng và ngăn ngừa biến chứng.

 Điều trị bằng thuốc

• Thuốc ức chế axit (PPI – Omeprazole, Esomeprazole): Giảm sản xuất axit trong dạ dày, hạn chế tình trạng axit trào ngược lên họng, giúp niêm mạc họng được bảo vệ và giảm viêm.
• Thuốc kháng H2 (Ranitidine, Famotidine): Giúp giảm lượng axit trong dạ dày, làm dịu cảm giác nóng rát, đau rát họng và hạn chế tổn thương niêm mạc.
• Thuốc trung hòa axit (Antacid): Trung hòa axit ngay lập tức, giảm nhanh triệu chứng nóng rát và khó chịu ở họng.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc (Sucralfate): Tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc họng và thực quản khỏi axit và enzyme tiêu hóa, hỗ trợ làm lành tổn thương.
• Thuốc ho, giảm đau họng: Chỉ dùng theo chỉ định để giảm triệu chứng khó chịu, không điều trị nguyên nhân.

Thay đổi chế độ ăn uống

• Ăn chia nhỏ bữa, tránh ăn quá no: Giúp dạ dày làm việc nhẹ nhàng hơn, giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, hạn chế trào ngược.
• Tránh đồ chua, cay, chiên rán, rượu bia, cà phê: Những thực phẩm này làm tăng tiết axit và kích thích trào ngược, làm viêm họng nặng hơn.
• Không ăn sát giờ ngủ: Ăn trước 2–3 tiếng để dạ dày tiêu hóa xong, hạn chế dịch vị trào ngược vào ban đêm.

Thay đổi lối sống

• Nâng cao gối khi ngủ 15-20cm: Giúp dịch vị khó trào ngược lên thực quản và họng ban đêm.
• Tránh mặc quần áo chật: Giảm áp lực lên bụng, giúp dạ dày không bị ép và hạn chế trào ngược.
• Giảm stress, tập thể dục nhẹ nhàng: Stress làm tăng tiết axit dạ dày, còn tập thể dục nhẹ giúp tiêu hóa tốt hơn.
• Uống nước ấm, súc miệng nước muối và giữ vệ sinh răng miệng: Giúp làm dịu niêm mạc họng, hạn chế viêm và cảm giác khó chịu.

Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để điều trị trào ngược dạ dày

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Thắng cần đi khám bác sĩ khi ho hoặc viêm họng kéo dài  trên 2 tuần, đau rát họng, khó nuốt, nôn/ho ra máu, sụt cân nhanh hoặc có bệnh nền để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Ho, viêm họng kéo dài trên 2 tuần: Việc ho và viêm họng không tự cải thiện là dấu hiệu niêm mạc họng đang bị tổn thương mạn tính do trào ngược, cần bác sĩ đánh giá để điều trị đúng nguyên nhân.
• Đau rát họng nặng, khó nuốt, cảm giác nghẹn: Axit và enzyme tiêu hóa gây viêm niêm mạc họng và thanh quản, làm nuốt khó và đau rát, ảnh hưởng đến ăn uống và sinh hoạt.
• Nôn ra máu, ho ra máu, sụt cân nhanh: Đây là dấu hiệu nghiêm trọng, cảnh báo tổn thương niêm mạc nặng hoặc biến chứng thực quản, cần can thiệp y tế ngay.
• Có bệnh nền (hen, viêm phổi, tiểu đường…): Những người này có nguy cơ biến chứng cao hơn, tình trạng viêm họng có thể tiến triển nhanh, ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể.

Lời khuyên của chuyên gia:

Anh Thắng nên đi thăm khám sớm tại bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng và tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác, xác định mức độ tổn thương họng và thực quản. Việc này giúp kiểm soát kịp thời trào ngược dạ dày, giảm viêm họng, hạn chế ho khan và đau rát, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.