Khám dạ dày không cần nội soi có mang lại kết quả chính xác không?

Chào Hương, 

Khám dạ dày không cần nội soi là sử dụng các phương pháp khám lâm sàng, chụp X-quang có cản quang, siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân và test hơi thở HP. Các phương pháp này giúp sàng lọc và đánh giá tình trạng dạ dày ban đầu, nhưng không thể nhìn trực tiếp niêm mạc hay lấy mẫu sinh thiết, nên chỉ áp dụng khi được bác sĩ chỉ định.

Có thể khám dạ dày không nội soi nhưng sẽ không đánh giá được toàn diện

1. Vì sao có thể khám dạ dày mà không cần nội soi?

Có thể khám dạ dày mà không cần nội soi khi bệnh nhân sợ nội soi, có phản xạ nôn mạnh, mắc bệnh tim mạch, hô hấp hoặc người lớn tuổi yếu hoặc chỉ cần sàng lọc nhanh khi không có triệu chứng nghiêm trọng.

• Người sợ nội soi hoặc phản xạ nôn mạnh: Ống soi khó đưa vào, làm thủ thuật khó thực hiện.
• Bệnh lý tim mạch, hô hấp, người lớn tuổi yếu: Nội soi có thể gây áp lực lên cơ thể, không an toàn.
• Sàng lọc nhanh, không triệu chứng nghiêm trọng: Các phương pháp không xâm lấn vẫn giúp đánh giá sơ bộ tình trạng dạ dày, tránh thủ thuật không cần thiết.

2. Các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi

Khám dạ dày không cần nội soi có thể thực hiện bằng khám lâm sàng, chụp X-quang cản quang, siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân và test hơi thở HP, giúp đánh giá sơ bộ tình trạng dạ dày, phát hiện nguy cơ viêm, loét, polyp hoặc nhiễm khuẩn mà không xâm lấn.

Khám lâm sàng

Bác sĩ khai thác các triệu chứng như đau thượng vị, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, chướng bụng, đầy hơi hoặc sụt cân. Đây là bước cơ bản giúp xác định hướng chẩn đoán sơ bộ các vấn đề về dạ dày như viêm, loét hay trào ngược. Ưu điểm là nhanh chóng, không xâm lấn và chi phí thấp, nhưng không cho thấy tổn thương thực thể trong niêm mạc.

Chụp X-quang dạ dày cản quang

Bệnh nhân uống dung dịch Barium hòa tan trong nước theo hướng dẫn bác sĩ để dạ dày hiện rõ trên phim X-quang. Phương pháp này giúp phát hiện tổn thương lớn, hẹp môn vị, khối u hoặc thoát vị hoành. Tuy nhiên, các tổn thương nhỏ, viêm nhẹ hoặc polyp có thể không được phát hiện.

Chụp X-quang dạ dày có cản quang giúp phát hiện tổn thương lớn

Siêu âm ổ bụng

Siêu âm đánh giá các cơ quan xung quanh dạ dày như gan, mật, tụy và tá tràng, giúp loại trừ nguyên nhân đau bụng không liên quan dạ dày. Phương pháp này an toàn, không xâm lấn nhưng không quan sát chi tiết niêm mạc bên trong dạ dày.

Xét nghiệm máu

Kiểm tra các chỉ số viêm, thiếu máu, nhiễm trùng và có thể phát hiện kháng thể HP hoặc các chỉ số Pepsinogen/Gastrin để đánh giá hoạt động dạ dày. Đây là cách đánh giá nguy cơ viêm teo niêm mạc hoặc ung thư sớm mà không cần nội soi.

Xét nghiệm máu là một trong các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi

Xét nghiệm phân

Giúp phát hiện vi khuẩn HP hoặc dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa. Phương pháp phù hợp cho những bệnh nhân không muốn nội soi nhưng cần kiểm tra nhiễm HP, thực hiện đơn giản và an toàn.

Test hơi thở (Urea Breath Test – UBT)

Bệnh nhân uống dung dịch chứa ure đánh dấu. Nếu có HP, khí thở ra sẽ chứa CO2 đặc hiệu. Phương pháp này an toàn, không xâm lấn, độ chính xác cao, thường dùng để chẩn đoán nhiễm HP và đánh giá hiệu quả điều trị sau khi diệt HP.

Test hơi thở để phát hiện vi khuẩn HP

3. Hạn chế của các phương pháp khám dạ dày không nội soi

Các phương pháp khám dạ dày không nội soi không thể thay thế hoàn toàn nội soi, vì chúng không quan sát trực tiếp niêm mạc, không lấy được mẫu sinh thiết và độ chính xác thấp với các bệnh lý phức tạp.

Hạn chế khi khám dạ dày không nội soi

• Không quan sát trực tiếp niêm mạc: Khác với nội soi, bác sĩ không thể nhìn trực tiếp vào niêm mạc dạ dày để đánh giá chi tiết mức độ tổn thương. Điều này làm giảm khả năng phát hiện những dấu hiệu bệnh ở giai đoạn sớm.
• Hạn chế trong chẩn đoán: Các phương pháp thay thế thường khó nhận diện tổn thương nhỏ, tổn thương nằm sâu hoặc những bệnh lý phức tạp liên quan đến niêm mạc dạ dày.
• Không thể lấy mẫu sinh thiết: Các phương pháp không nội soi không thể thực hiện được điều này, làm hạn chế giá trị chẩn đoán chuyên sâu.
• Độ chính xác chưa cao: Kết quả từ siêu âm, X-quang hay CT có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như khí trong dạ dày, tình trạng béo phì hoặc chất lượng máy móc.

Hạn chế của các phương pháp khám dạ dày không nội soi

4. Khi nào nên chọn khám không nội soi và khi nào cần khám nội soi?

Hương có thể chọn khám dạ dày không nội soi khi triệu chứng nhẹ, không kéo dài và chỉ cần siêu âm, X-quang hoặc xét nghiệm máu ban đầu. Ngược lại, cần nội soi dạ dày khi có triệu chứng đau thượng vị kéo dài, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, sụt cân, khó nuốt, giảm cân không rõ nguyên nhân hoặc nghi ngờ viêm loét, polyp, ung thư.

Nên chọn khám dạ dày không nội soi khi:

• Triệu chứng nhẹ, không kéo dài như đầy hơi, ợ chua, khó tiêu thoáng qua. 
• Cần kiểm tra sơ bộ về tình trạng dạ dày qua siêu âm, chụp X-quang, xét nghiệm máu.
• Người có bệnh nền tim, phổi, dễ ngất hoặc phản xạ nôn mạnh, sợ nội soi.

Nên khám dạ dày nội soi khi:

• Triệu chứng nghi ngờ bệnh lý: Đau thượng vị, khó nuốt, ợ chua, ợ hơi, chán ăn, chướng bụng, khó tiêu, đi ngoài phân đen, buồn nôn.
• Cần sinh thiết hoặc can thiệp: Lấy mẫu mô (sinh thiết), cắt polyp, giãn thực quản, loại bỏ dị vật.
• Đánh giá sau điều trị: Xem xét kết quả sau điều trị bệnh lý dạ dày – thực quản – tá tràng.
• Nguy cơ cao mắc bệnh tiêu hóa: Người béo phì, thừa cân, nghiện thuốc lá, tiền sử gia đình bị ung thư đường tiêu hóa, viêm loét dạ dày mãn tính.
• Nghi ngờ viêm loét, polyp, ung thư: Giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Buồn nôn nhiều lần trong ngày cần nội soi dạ dày sớm

Khám dạ dày không cần nội soi là lựa chọn sàng lọc ban đầu an toàn, ít xâm lấn, phù hợp với những người có triệu chứng nhẹ hoặc cần đánh giá trước khi quyết định nội soi. Tuy nhiên, các phương pháp này không thể thay thế hoàn toàn nội soi. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp nên dựa trên chỉ định của bác sĩ, tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Tốt nhất, Hương hãy thăm khám tại cơ sở uy tín để được tư vấn giải pháp phù hợp và an toàn nhất.