8 Triệu chứng thường gặp sau khi nội soi đại tràng

Chào Long, 

Sau khi nội soi đại tràng, bệnh nhân thường gặp các triệu chứng nhẹ như đầy hơi, chướng bụng, đau âm ỉ vùng bụng dưới, buồn nôn hoặc phân lỏng, muốn đi ngoài mà không đi được. Nguyên nhân là do khí CO2 bơm vào ruột giúp quan sát niêm mạc và sự di chuyển của ống soi. Nếu vừa sinh thiết hoặc cắt polyp, có thể xuất hiện ít máu nhẹ hoặc phân lỏng 1–2 ngày.

Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất sau khi nội soi đại tràng

1. Vì sao sau khi nội soi đại tràng lại có triệu chứng?

Sau khi nội soi đại tràng, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, đau tức nhẹ, rấm máu ít hoặc mệt mỏi. Nguyên nhân chủ yếu là do khí bơm vào ruột, kích thích niêm mạc và tác dụng của thuốc an thần trong quá trình thực hiện.

Cụ thể:

• Bơm khí CO2 hoặc khí vô trùng: Bác sĩ cần bơm khí để làm giãn đại tràng giúp quan sát dễ hơn. Khi kết thúc, một phần khí còn lại gây cảm giác đầy hơi, tức bụng hoặc muốn xì hơi.
• Kích thích cơ học của ống soi: Ống soi di chuyển trong lòng ruột có thể khiến đại tràng co bóp nhẹ, gây đau âm ỉ hoặc cảm giác căng tức tạm thời.
• Sinh thiết hoặc cắt polyp: Việc lấy mẫu mô hoặc cắt polyp có thể làm niêm mạc ruột hơi tổn thương, dẫn đến rấm máu nhẹ hoặc đau bụng âm ỉ trong 1–2 ngày đầu.
• Thuốc an thần hoặc gây mê: Một số trường hợp có thể thấy mệt, buồn ngủ hoặc khô họng do tác dụng phụ của thuốc, thường hồi phục nhanh sau vài giờ.

Bác sĩ tiến hành bơm khí để nội soi đại tràng cho người bệnh

2. Các triệu chứng thường gặp sau khi nội soi đại tràng

Người bệnh có thể gặp một số triệu chứng phổ biến như đầy hơi, chướng bụng, đau tức nhẹ vùng bụng dưới, buồn trung tiện, cổ họng khô, mệt nhẹ, buồn ngủ, ra ít máu sau sinh thiết hoặc cắt polyp, đau âm ỉ và thay đổi thói quen đại tiện (phân lỏng hoặc táo nhẹ). Những biểu hiện này thường là bình thường, không nguy hiểm và sẽ tự hết sau 12–24 giờ khi cơ thể phục hồi.

Triệu chứng thường gặp sau nội soi đại tràng

• Đầy hơi, chướng bụng: Là biểu hiện thường gặp nhất sau nội soi. Trong quá trình soi, bác sĩ bơm khí vào đại tràng để làm căng ruột giúp quan sát rõ hơn. Sau thủ thuật, lượng khí còn lại sẽ khiến người bệnh có cảm giác đầy bụng, ậm ạch, thậm chí muốn xì hơi liên tục. Triệu chứng sẽ giảm nhanh khi khí được đẩy ra ngoài.
• Đau tức nhẹ vùng bụng dưới: Xảy ra do ruột co bóp sau khi rút ống soi hoặc do kích thích nhẹ niêm mạc đại tràng. Cơn đau thường âm ỉ, thoáng qua, không lan rộng và sẽ tự hết trong vài giờ.
• Buồn trung tiện hoặc muốn đi ngoài: Đây là phản xạ tự nhiên khi ruột cố gắng tống khí hoặc nước còn sót lại ra ngoài. Người bệnh không nên nhịn vì việc xì hơi giúp giảm nhanh cảm giác đầy bụng, khó chịu.
• Cổ họng khô, khát nước: Nếu nội soi có gây mê hoặc sử dụng ống thở oxy, người bệnh có thể cảm thấy cổ họng khô nhẹ hoặc khát nước. Bạn có thể uống từng ngụm nước ấm nhỏ giúp giảm khó chịu và phục hồi nhanh hơn.
• Mệt nhẹ, buồn ngủ: Là tác dụng phụ thường thấy sau khi dùng thuốc an thần hoặc gây mê ngắn. Cơ thể cần thời gian khoảng 1–2 giờ để tỉnh táo hoàn toàn. Người bệnh nên nằm nghỉ, tránh lái xe hoặc làm việc ngay sau nội soi.

Đầy hơi, chướng bụng cũng là triệu chứng thường gặp sau khi nội soi đại tràng

Triệu chứng nhẹ sau khi cắt polyp hoặc sinh thiết

• Ra máu ít trong 1–2 lần đi ngoài đầu tiên: Do vết thương nhỏ tại vị trí lấy mẫu hoặc cắt polyp. Lượng máu thường rất ít, không kèm đau dữ dội và sẽ tự cầm.
• Đau bụng âm ỉ: Cảm giác đau nhẹ vùng bụng dưới hoặc quanh rốn có thể xuất hiện do phản ứng viêm nhẹ sau thủ thuật. Triệu chứng này sẽ giảm dần khi nghỉ ngơi và uống đủ nước.
• Phân lỏng hoặc thay đổi thói quen đại tiện: Sau khi làm sạch ruột và tác động vào niêm mạc đại tràng, người bệnh có thể đi ngoài lỏng hơn hoặc ít hơn bình thường trong 1–2 ngày đầu. Đây là phản ứng tạm thời và sẽ ổn định khi ruột hồi phục.

3. Triệu chứng bất thường sau nội soi đại tràng cần đi khám ngay

Nếu sau khi nội soi bạn gặp các dấu hiệu bất thường như đau bụng dữ dội, sốt cao, đi ngoài ra máu tươi nhiều, nôn ói liên tục hoặc khó thở, chóng mặt cần đi khám ngay. Đây có thể liên quan đến biến chứng sau thủ thuật như thủng ruột, chảy máu hoặc phản ứng thuốc.

• Đau bụng dữ dội, quặn từng cơn: Có thể do thủng ruột hoặc tràn khí ổ bụng, là biến chứng nghiêm trọng cần cấp cứu ngay.
• Sốt hơn 38,5°C sau soi: Thường do nhiễm trùng hoặc phản ứng với thuốc mê, không nên chủ quan nếu kéo dài trên 12 giờ.
• Đi ngoài ra máu tươi nhiều, kéo dài hơn 24h: Có thể là dấu hiệu tổn thương mạch máu tại vị trí cắt polyp hoặc sinh thiết.Buồn nôn, nôn liên tục: Liên quan đến ảnh hưởng của thuốc mê hoặc rối loạn tiêu hóa sau soi, cần kiểm tra nếu không giảm.
• Chóng mặt, khó thở, mệt bất thường: Có thể do tụt huyết áp hoặc phản ứng thuốc là dấu hiệu nguy hiểm cao cần được theo dõi y tế.

Lưu ý: Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào trên, người bệnh không nên tự dùng thuốc giảm đau hay cầm máu, mà cần đến ngay bệnh viện hoặc liên hệ bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa để được xử trí kịp thời.

Nên đi khám ngay nếu tình trạng đại tiện ra máu nhiều, không hết sau khi nội soi

4. Sau khi nội soi đại tràng bao lâu thì được ăn?

Sau nội soi đại tràng, có thể ăn nhẹ sau 1–3 giờ, ưu tiên cháo, súp, sữa nguội và tránh đồ cay nóng hoặc khó tiêu trong 24 giờ đầu để hệ tiêu hóa phục hồi an toàn.

• Nếu nội soi không gây mê: Có thể ăn sau 1–2 giờ, khi bụng đã hết cảm giác chướng và không còn khó chịu. Nên bắt đầu bằng thức ăn mềm, lỏng, nguội như cháo trắng hoặc súp loãng.
• Nếu có gây mê: Cần đợi 2–3 giờ sau khi tỉnh hoàn toàn để tránh buồn nôn hoặc nôn ói do tác dụng thuốc. Khi ăn lại, nên chọn thức ăn dễ tiêu, ít dầu mỡ.
• Nếu có cắt polyp hoặc sinh thiết: Chỉ nên ăn cháo loãng, súp nguội hoặc uống sữa lỏng trong 24 giờ đầu, tránh thức ăn thô, cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc có gas để niêm mạc ruột hồi phục.

5. Nội soi đại tràng xong ăn cơm được không?

Sau khi nội soi đại tràng, không nên ăn cơm ngay lập tức, có thể ưu tiên ăn đồ mềm, lỏng và dễ tiêu như cháo, súp hoặc sữa nguội và chỉ ăn cơm trở lại sau khi bụng đã hết chướng, không còn buồn nôn hay đau tức.

Trong quá trình nội soi, bác sĩ bơm khí CO2 vào ruột để quan sát rõ hơn. Sau khi soi, lượng khí này vẫn còn khiến ruột bị giãn và hoạt động tiêu hóa chậm lại. Ăn cơm hoặc thức ăn đặc ngay có thể gây đầy hơi, đau bụng hoặc nôn ói. Sau khi nghỉ ngơi 3–4 tiếng, nếu cảm thấy bụng dễ chịu, bạn có thể ăn nhẹ với cháo đặc, cơm mềm, thịt nạc, cá hấp, rau củ luộc hoặc nấu chín kỹ.

Trong 24 giờ đầu, tuyệt đối không ăn đồ chiên rán, cay nóng, rau sống và không uống rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas vì dễ gây kích ứng niêm mạc ruột. Có thể uống nước ấm giúp giảm chướng bụng, chia nhỏ bữa ăn và ăn chậm để hỗ trợ hệ tiêu hóa hồi phục nhanh hơn.

Nên ăn cháo loãng sau 3-4 giờ nội soi đại tràng

6. Cách chăm sóc sau khi nội soi đại tràng

Sau khi nội soi đại tràng, người bệnh nên nghỉ ngơi ít nhất 24 giờ, ăn uống nhẹ, dễ tiêu và tránh hoạt động mạnh để cơ thể phục hồi hoàn toàn.

 Ngay sau khi soi:

• Nghỉ ngơi 30–60 phút: Đây là thời gian cần thiết để thuốc mê hoặc thuốc an thần hết tác dụng hoàn toàn, giúp cơ thể ổn định lại.
• Không tự lái xe hoặc làm việc nặng: Sau khi soi, phản xạ còn chậm, dễ mệt hoặc chóng mặt; việc lái xe hay vận động mạnh có thể nguy hiểm.
• Nếu có cắt polyp: Bác sĩ thường kê thuốc kháng sinh và giảm đau nhẹ để ngừa nhiễm trùng và giảm kích ứng vùng niêm mạc bị tác động.

 Trong 24 giờ đầu:

• Uống nước ấm, ăn đồ mềm, dễ tiêu: Cháo, súp, sữa nguội, rau củ nấu chín giúp ruột hoạt động nhẹ nhàng, giảm đầy hơi.
• Tránh vận động mạnh, tắm nước lạnh: Cơ thể vẫn đang trong giai đoạn hồi phục, cần giữ ấm để tránh tụt huyết áp hoặc co thắt ruột.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu xuất hiện đau bụng tăng, sốt trên 38,5°C, chảy máu kéo dài hoặc buồn nôn liên tục, cần báo ngay cho bác sĩ để được kiểm tra kịp thời.

Sau 1–2 ngày:

• Ăn uống bình thường trở lại: Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như khoai lang, bí đỏ, rau xanh nấu chín kỹ để hỗ trợ nhu động ruột.
• Bổ sung men vi sinh hoặc sữa chua: Giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, cải thiện tiêu hóa sau khi dùng thuốc làm sạch ruột trước nội soi.
• Duy trì sinh hoạt điều độ: Uống đủ nước, ngủ đúng giờ, tránh táo bón để bảo vệ niêm mạc ruột và ổn định hoạt động tiêu hóa lâu dài.

Ăn chậm nhai kỹ, ưu tiên giàu chất xơ để hạn chế bị đau khi nội soi đại tràng

7. Một số lưu ý sau khi nội soi đại tràng

Sau nội soi đại tràng, hãy ăn uống lành mạnh, tránh chất kích thích, không tự dùng thuốc và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để cơ thể hồi phục nhanh, an toàn nhất.

• Thời gian hồi phục: Hầu hết bệnh nhân khỏe lại sau 24 giờ, tuy nhiên nếu có cắt polyp hoặc sinh thiết, nên nghỉ ngơi thêm 1–2 ngày để niêm mạc ruột lành hẳn.
• Ăn uống: Trong 48 giờ đầu, không nên dùng rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas; nên ưu tiên nước ấm, cháo, súp, rau củ nấu chín kỹ và tránh đồ cay, dầu mỡ để giảm kích ứng đường ruột.
• Thuốc uống: Không tự ý uống thuốc chống viêm, giảm đau nhóm NSAID (như Ibuprofen, Aspirin) nếu chưa hỏi bác sĩ, vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu sau nội soi.
• Sinh thiết: Nếu có làm sinh thiết trong quá trình nội soi, kết quả mô học sẽ có sau 3–5 ngày; trong thời gian chờ, nếu có triệu chứng đau bụng, sốt hoặc chảy máu nên báo ngay cho bác sĩ.
• Giảm đầy hơi: Có thể uống nước ấm, xoa bụng nhẹ theo chiều kim đồng hồ hoặc đi lại nhẹ nhàng để giúp khí thoát ra nhanh hơn, giảm cảm giác chướng bụng.

Nên uống nhiều nước ấm sau khi nội soi đại tràng để giàm đầy hơi

8. Sau nội soi đại tràng, bao lâu nên kiểm tra lại?

Sau nội soi đại tràng, thời gian tái kiểm tra phụ thuộc vào kết quả lần soi trước. Nếu kết quả bình thường, nên kiểm tra lại sau 3–5 năm mỗi lần; nếu phát hiện polyp hoặc viêm, nên tái khám sau 1–2 năm; còn nếu vừa cắt polyp, cần kiểm tra lại sau 6–12 tháng.

• Trường hợp kết quả bình thường: Chỉ cần nội soi lại sau 3–5 năm, vì nguy cơ xuất hiện polyp hoặc tổn thương mới rất thấp.
• Có polyp nhỏ hoặc viêm mạn tính: Nên kiểm tra lại sau 1–2 năm, để phát hiện sớm polyp tái phát hoặc tiến triển của bệnh lý viêm.
• Vừa cắt polyp hoặc có polyp nguy cơ cao: Cần nội soi lại sau 6–12 tháng, giúp bác sĩ đánh giá vùng cắt có lành tốt không và phát hiện sớm tổn thương mới.
• Người có tiền sử gia đình ung thư đại tràng: Dù kết quả soi bình thường, bác sĩ có thể khuyến nghị tầm soát sớm hơn (2–3 năm/lần) để đảm bảo an toàn.

Hầu hết các vấn đề sau nội soi đại tràng chỉ là tạm thời và sẽ tự hồi phục trong ngày đầu. Long nên nghỉ ngơi đầy đủ và ăn uống nhẹ nhàng để cơ thể phục hồi nhanh và luôn theo dõi sức khỏe của bản thân sau nội soi. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, Long hãy đi thăm khám ngay để đảm bảo an toàn.