Uống nước gì trước khi nội soi đại tràng? Danh sách các loại nước uống

Chào Mai Anh, 

Trước khi nội soi đại tràng, bạn nên uống nước lọc, nước điện giải hoặc nước trong suốt (nước dừa, trà nhạt, nước đường pha loãng) và dùng thuốc xổ theo hướng dẫn bác sĩ. Không ăn thực phẩm rắn, không uống nước có màu, sữa, cà phê hay nước ngọt để ruột sạch và hình ảnh soi rõ nét. Ngoài ra, cần nhịn ăn ít nhất 6-8 giờ và ngưng uống bất kỳ loại nước trước 2-3 giờ nội soi đại tràng.

Nên uống thuốc xổ theo đúng chỉ định của bác sĩ trước khi nội soi

1. Vì sao phải kiêng ăn và chỉ được uống nước trước khi nội soi đại tràng?

Trước khi nội soi đại tràng, bạn phải kiêng ăn và chỉ được uống nước trong 24 giờ để làm sạch hoàn toàn đại tràng, giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc ruột và phát hiện chính xác các tổn thương, đồng thời đảm bảo an toàn và giảm nguy cơ biến chứng trong quá trình thực hiện.

• Đảm bảo hình ảnh nội soi rõ ràng: Thức ăn, chất lỏng hoặc phân còn sót lại trong đại tràng sẽ che khuất tầm nhìn, khiến bác sĩ khó phát hiện polyp nhỏ, viêm loét hay tổn thương sớm.
• Giảm nguy cơ biến chứng: Khi dạ dày và ruột rỗng, người bệnh sẽ giảm nguy cơ nôn trớ, trào ngược hoặc tắc nghẽn đường ruột trong quá trình nội soi, đặc biệt khi có gây mê hoặc cần can thiệp như cắt polyp.
• Giúp thủ thuật diễn ra nhanh và chính xác hơn: Đại tràng sạch giúp bác sĩ thao tác dễ, rút ngắn thời gian nội soi, cho kết quả chẩn đoán chính xác hơn và tránh phải soi lại.
• Duy trì nước cho cơ thể: Trong thời gian kiêng ăn, bạn vẫn nên uống nước lọc, nước điện giải hoặc nước đường trong, tránh mất nước do thuốc xổ.

2. Uống nước gì trước khi nội soi đại tràng là tốt nhất?

Trước khi nội soi đại tràng, bạn có thể uống nước lọc, nước muối loãng hoặc nước điện giải (ORESOL, Pocari, Revive), nước đường pha loãng, nước dừa  hoặc trà nhạt để bù nước, cung cấp năng lượng nhẹ và hỗ trợ làm sạch ruột hiệu quả.

Các loại nước được phép uống:

• Nước lọc: Là lựa chọn an toàn và cần thiết nhất trước khi nội soi. Nước lọc giúp bù nước, hỗ trợ thuốc xổ làm sạch ruột, đồng thời không làm ảnh hưởng đến hình ảnh nội soi. Bạn nên uống rải rác trong ngày và ngưng trước thủ thuật 1–2 giờ.
• Nước muối loãng hoặc nước điện giải (ORESOL, Pocari, Revive): Giúp bổ sung khoáng chất (natri, kali) khi cơ thể mất nước do thuốc xổ. Nên uống loại màu nhạt, trong suốt để tránh làm mờ hình ảnh nội soi.
• Nước đường pha loãng hoặc nước mật ong nhạt: Cung cấp năng lượng nhẹ cho cơ thể khi phải nhịn ăn. Dùng 1–2 thìa đường hoặc mật ong pha nhạt với 250–300ml nước ấm, không pha đặc, không thêm chanh hay phẩm màu.
• Nước dừa trong: Bổ sung điện giải tự nhiên như kali, magie, natri, giúp giảm mệt mỏi. Chỉ nên uống nước trong, không có cùi hoặc cơm dừa. Không uống nước dừa để lâu hoặc có màu đục vì dễ gây đầy bụng.
• Trà nhạt (trà gạo lứt, hoa cúc, trà xanh loãng): Giúp giảm căng thẳng, thư giãn nhẹ trước khi soi. Có thể uống vào buổi sáng hoặc trưa, ngưng ít nhất 4 giờ trước thủ thuật. 

Có thể uống nước lọc trước 1 ngày khi nội soi đại tràng

3. Những loại nước cần tránh tuyệt đối trước khi nội soi đại tràng

Trước khi nội soi, bạn không nên uống sữa và đồ uống từ sữa, nước ngọt có gas, bia rượu, nước ép có hạt, đồ uống màu đỏ, tím, cam đậm dễ  vì dễ che niêm mạc và làm sai kết quả nội soi.

• Sữa và các chế phẩm từ sữa: như sữa tươi, sữa chua uống, sữa đậu nành,.. dễ tạo cặn, bám niêm mạc ruột, che khuất hình ảnh khi soi.
• Đồ uống có gas, bia, rượu: gây sủi bọt, đầy hơi và kích ứng niêm mạc ruột, ảnh hưởng đến quá trình làm sạch ruột.
• Nước hoa quả có hạt hoặc cặn: gồm nước cam, ổi, xoài, thanh long… có thể để lại bã, làm ruột không sạch hoàn toàn.
• Đồ uống màu đỏ, tím, cam đậm: như nước ép dâu, cà rốt, ổi hồng, củ dền, nho tím, dưa hấu, siro dâu, Sting đỏ, Fanta cam… dễ bị nhầm với máu trong quá trình soi.

Không nên ăn đồ nhiều dầu mỡ, trước nội soi đại tràng

4. Cách uống thuốc xổ trước khi nội soi đại tràng

Cách uống thuốc xổ trước khi nội soi đại tràng là uống đầy đủ liều lượng thuốc xổ (thường 3–4 gói Fortrans pha với 3–4 lít nước), chia làm hai lần: tối hôm trước và sáng ngày soi, hoàn tất trước thủ thuật 3–5 tiếng để ruột được làm sạch hoàn toàn, giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc đại tràng và phát hiện tổn thương chính xác nhất.

Cách uống đúng liều và thời điểm uống

• Pha thuốc: 1 gói Fortrans pha với 1 lít nước lọc, khuấy tan hoàn toàn trước khi uống.
• Liều lượng tiêu chuẩn: 3–4 gói tương ứng 3–4 lít dung dịch, tùy theo thể trạng và hướng dẫn bác sĩ.
• Tốc độ uống: Uống 250ml (khoảng 1 ly) mỗi 10–15 phút. Không nên uống quá nhanh để tránh buồn nôn hoặc đầy bụng.

Tối hôm trước ngày soi:

• Ăn nhẹ bữa sáng (cháo trắng, súp loãng), trưa bắt đầu nhịn ăn, chỉ uống nước trong.
• Khoảng 17h–18h, uống 2 lít dung dịch Fortrans.
• Nếu phân chưa trong, 21h–22h uống nốt 1 lít còn lại.

Sáng ngày nội soi:

• Uống nốt phần thuốc còn lại (nếu bác sĩ yêu cầu).
• Hoàn tất ít nhất 3–5 giờ trước khi soi.
• Có thể uống 1 ly nước lọc nhỏ để giảm khát, nhưng không ăn thêm gì trước 2 tiếng nội soi.

Uống đúng liều lượng chỉ định của bác sĩ

5. Uống thuốc xổ bao lâu thì hết phân trong ruột để có thể nội soi?

Sau khi uống thuốc xổ, phân trong ruột thường được thải ra hoàn toàn trong khoảng 2–4 giờ, khi đi ngoài ra nước vàng nhạt hoặc trong suốt là có thể tiến hành nội soi đại tràng.

• Thời gian bắt đầu đi ngoài: Khoảng 1–2 giờ sau khi uống thuốc xổ đầu tiên.
• Quá trình làm sạch ruột: Tiếp tục đi ngoài nhiều lần trong 2–4 giờ cho đến khi phân hoàn toàn lỏng, không còn cặn hoặc màu đục.
• Dấu hiệu ruột sạch: Nước thải ra trong, không lợn cợn, đại tràng đã sẵn sàng cho nội soi.
• Trường hợp đặc biệt: Nếu vẫn còn cặn hoặc phân sẫm màu, báo bác sĩ để uống bổ sung 1/2 gói thuốc xổ nhằm đảm bảo ruột sạch hoàn toàn.

6. Một số lưu ý quan trọng khi uống nước và thuốc xổ trước nội soi

Trước khi nội soi đại tràng, người bệnh cần ăn thức ăn mềm, dễ tiêu và tránh thực phẩm nhiều xơ, chiên xào, rau quả hạt; uống thuốc xổ đúng liều, chia nhỏ và xen kẽ nước lọc để bù nước và tuyệt đối không ăn uống gì trong 2 giờ trước giờ soi để ruột sạch và đảm bảo an toàn.

Trước 1 ngày nội soi:

• Ăn thức ăn mềm, ít xơ, dễ tiêu như cháo, súp, trứng luộc, cá hấp.
• Tránh rau xanh, trái cây hạt, đồ chiên, sữa, đồ uống có gas để không làm cản trở quá trình làm sạch đại tràng.
• Nhịn ăn từ 6–8 tiếng trước khi nội soi để ruột trống hoàn toàn.

Khi uống thuốc xổ:

• Uống chậm, chia nhỏ từng cốc, mỗi cốc cách nhau khoảng 10 phút để cơ thể hấp thu tốt.
• Nếu buồn nôn, có thể ngậm lát chanh hoặc uống bằng ống hút để dễ chịu hơn.
• Ngồi gần nhà vệ sinh vì sẽ đi nhiều lần.
• Xen kẽ uống nước lọc để tránh mất nước và bù điện giải.
• Thông báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện triệu chứng bất thường.

Trước khi soi 2 tiếng:

• Không ăn uống thêm bất cứ thứ gì.
• Nếu cảm thấy khát, chỉ uống 1–2 ngụm nước lọc nhỏ để tránh làm loãng thuốc xổ hoặc ảnh hưởng đến kết quả nội soi.

Không nên ăn uống gì thêm trước nội soi đại tràng 2 tiếng

7. Sau khi hoàn tất chuẩn bị, ruột sạch thì thế nào?

Sau khi hoàn tất chuẩn bị và ruột sạch, đại tràng trống hoàn toàn, đi ngoài ra nước vàng nhạt hoặc trong, bụng nhẹ, không còn đau quặn, lúc này bạn đã đủ điều kiện để tiến hành nội soi an toàn.

• Cảm giác cơ thể: Khi ruột sạch, bụng sẽ nhẹ nhàng, không còn cảm giác đầy hơi hay đau quặn như trước. Đây là dấu hiệu ruột đã được làm trống hoàn toàn.
• Đặc điểm phân: Việc đi ngoài ra nước vàng nhạt hoặc trong suốt chứng tỏ phân và dịch nhầy đã được loại bỏ hoàn toàn, không còn cặn hoặc phân đặc.
• Tình trạng sức khỏe: Người bệnh chỉ hơi mệt nhẹ do mất nước khi uống thuốc xổ, nên cần bù nước để cơ thể ổn định trước khi nội soi.

8. Một số mẹo giúp dễ chịu khi chuẩn bị nội soi đại tràng

Để giảm cảm giác mệt, buồn nôn và rát hậu môn khi uống thuốc xổ, người bệnh nên uống nước ấm, giữ tâm lý thoải mái, thoa vaseline bảo vệ da và bổ sung mật ong pha loãng khi cần.

• Uống nước ấm thay vì nước lạnh: Nước ấm giúp dung dịch thuốc xổ dễ uống, không gây cảm giác buồn nôn, co thắt dạ dày, đồng thời giúp thải sạch phân nhanh hơn, rút ngắn thời gian nội soi.
• Giữ tâm lý thoải mái, hít thở sâu: Thư giãn, hít thở sâu giúp giảm co thắt, mệt mỏi và giúp thuốc xổ phát huy tối đa hiệu quả.
• Thoa vaseline quanh hậu môn: Bảo vệ da khỏi khô, rát hoặc nứt nẻ khi đi ngoài nhiều lần, cũng như giảm ma sát, tránh cảm giác đau rát khó chịu.
• Bổ sung mật ong pha loãng nếu chóng mặt: Cung cấp năng lượng, giúp tỉnh táo, không ảnh hưởng đến hiệu quả làm sạch ruột.
• Chuẩn bị quần áo và đồ dùng tiện lợi: Mặc quần áo rộng, mang khăn giấy ướt, chai nước nhỏ giúp dễ chịu hơn khi di chuyển nhiều lần. Giữ không gian sạch sẽ, thoáng mát tạo sự thoải mái về tinh thần, giảm căng thẳng khi chuẩn bị nội soi.

Giữ tâm lý thoải mái trước khi nội soi đại tràng

9. Thông tin hữu ích giúp chuẩn bị nội soi dễ dàng hơn

Để chuẩn bị nội soi đại tràng dễ dàng và an toàn, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn bác sĩ về loại thuốc xổ, liều lượng phù hợp với cơ địa, trao đổi trước nếu có bệnh nền, điều chỉnh cách uống nếu dễ nôn và ưu tiên đặt lịch soi buổi sáng để ruột sạch, quan sát tốt.

• Không tự ý mua hay thay đổi loại thuốc xổ, vì mỗi người có cơ địa khác nhau, liều lượng cần được bác sĩ chỉ định chính xác.
• Người mắc bệnh tim mạch, thận, tiểu đường hay đang dùng thuốc đặc biệt nên trao đổi bác sĩ trước khi sử dụng thuốc xổ để tránh tác dụng phụ hoặc tương tác thuốc.
• Nếu từng nôn khi uống thuốc xổ, nên chia nhỏ liều, uống chậm, có thể ngậm lát chanh hoặc dùng ống hút để giảm cảm giác buồn nôn.
• Ưu tiên đặt lịch nội soi đại tràng buổi sáng (7–9h) thường giúp ruột sạch nhất, quá trình nội soi thuận lợi và quan sát niêm mạc đại tràng rõ ràng.
• Nên đi cùng người thân, nếu nội soi có gây mê hoặc an thần, bạn có thể bị chóng mặt, buồn ngủ sau khi làm, nên không tự lái xe hay di chuyển một mình.

Chuẩn bị nội soi đại tràng kỹ càng giúp quá trình thực hiện an toàn, hiệu quả và giảm khó chịu cho Mai Anh. Việc tuân thủ hướng dẫn uống thuốc xổ, chọn thời gian nội soi hợp lý và lưu ý với các bệnh nền sẽ đảm bảo ruột sạch, hình ảnh nội soi rõ ràng. Hãy hỏi bác sĩ trước khi nội soi đại tràng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao nhất trong quá trình nội soi.