Tại sao bị nứt kẽ hậu môn: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Chào Long,

Nứt kẽ hậu môn xảy ra khi niêm mạc hậu môn bị rách, thường do táo bón kéo dài, phân cứng, khô, rặn mạnh khi đại tiện hoặc tiêu chảy mạn tính, vệ sinh không đúng cách, sinh nở, quan hệ vùng hậu môn và các bệnh lý hậu môn – trực tràng. Nếu không chăm sóc kịp thời, vết nứt có thể trở thành mãn tính, gây đau rát và chảy máu khi đi vệ sinh.

Nứt kẽ hậu môn có thể do vệ sinh không đúng cách gây ra

1. Các nguyên nhân phổ biến gây nứt kẽ hậu môn:

Nứt kẽ hậu môn thường xảy ra do táo bón mãn tính, tiêu chảy kéo dài, quan hệ tình dục qua đường hậu môn, sau sinh, chấn thương vùng hậu môn hoặc các bệnh lý liên quan.

• Táo bón mãn tính: Phân cứng, khô và to khiến người bệnh phải rặn mạnh, dễ làm trầy xước hoặc rách lớp niêm mạc hậu môn là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nứt vùng hậu môn.
• Tiêu chảy kéo dài: Đi ngoài nhiều lần liên tục làm niêm mạc hậu môn kích ứng, dễ tổn thương và hình thành vết nứt.
• Quan hệ tình dục qua đường hậu môn: Gây căng giãn quá mức, dễ rách niêm mạc hậu môn.
• Phụ nữ sau sinh: Quá trình rặn khi sinh và áp lực lên xoang chậu có thể dẫn đến nứt kẽ hậu môn.
• Chấn thương vùng hậu môn: Sử dụng giấy vệ sinh cứng hoặc thao tác vệ sinh mạnh có thể làm tổn thương niêm mạc.
• Các bệnh lý khác: Bao gồm bệnh viêm ruột (Crohn, viêm loét đại tràng), bệnh trĩ, các bệnh nhiễm trùng như giang mai, lậu, HIV, lao hậu môn và tình trạng căng cơ thắt hậu môn, đều có thể gây ra nứt kẽ hậu môn.

Bị táo bón liên tục có thể dẫn tới nứt kẽ hậu môn

Xem thêm: Nội soi dạ dày không gây mê có đau không?

2. Các yếu tố nguy cơ cần lưu ý: 

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ nứt kẽ hậu môn bao gồm chế độ ăn ít chất xơ, thói quen đại tiện không đều đặn, giảm lưu lượng máu đến vùng hậu môn – trực tràng và cấu tạo ống hậu môn hẹp.

• Chế độ ăn ít chất xơ: Làm phân cứng, khó đi ngoài, tăng nguy cơ trầy xước hoặc rách niêm mạc hậu môn.
• Thói quen đại tiện không đều đặn: Đại tiện lâu ngày hoặc bỏ bữa đi ngoài làm tăng áp lực khi rặn, dễ gây nứt.
• Giảm lưu lượng máu đến vùng hậu môn – trực tràng: Máu kém lưu thông làm mô niêm mạc kém hồi phục và dễ tổn thương.
• Cấu tạo ống hậu môn quá nhỏ: Khi ống hậu môn hẹp, phân đi qua dễ gây căng giãn quá mức, tăng nguy cơ rách niêm mạc.

Ăn ít rau xanh, nhiều chất đạm dẫn tới nứt kẽ hậu môn

Thông tin hữu ích: Chi phí cắt polyp hậu môn bao nhiêu tiền 2025

3. Triệu chứng thường gặp khi bị nứt kẽ hậu môn

Khi bị nứt kẽ hậu môn, Long sẽ gặp một số như đau rát khi đi đại tiện, chảy máu tươi, ngứa hoặc khó chịu quanh hậu môn, đôi khi có thể nhìn thấy vết nứt hoặc da thừa.

• Đau rát khi đi cầu: Niêm mạc bị kéo căng hoặc trầy xước; đau có thể kéo dài nếu vết nứt lâu ngày thành nứt kẽ hậu môn mãn tính.
• Chảy máu tươi: Mạch máu nhỏ bị tổn thương, gây máu dính trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt.
• Vết nứt và da thừa: Vết rách nhỏ, nứt lâu ngày có thể kèm cục da thừa hoặc nhú hậu môn phì đại, khiến vết thương khó lành.
• Ngứa hoặc khó chịu: Niêm mạc bị kích ứng hoặc viêm nhẹ quanh vết nứt.

Đau rát khi đi đại tiện là triệu chứng bị nứt kẽ hậu môn

Có thể bạn quan tâm: Nội soi đại tràng bao lâu 1 lần?

4. Cách xử lý và phòng ngừa nứt kẽ hậu môn hiệu quả

Để xử lý và phòng ngừa nứt kẽ hậu môn hiệu quả, Long cần bổ sung chất xơ, uống đủ nước, tập thể dục đều đặn, giữ vệ sinh hậu môn đúng cách, dùng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ và can thiệp y tế khi cần.

• Chế độ ăn uống hợp lý: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau, củ, quả và ngũ cốc nguyên hạt giúp phân mềm, giảm áp lực khi đi ngoài và phòng ngừa táo bón.
• Uống đủ nước: Uống đủ 1,5–2 lít nước mỗi ngày giúp duy trì độ mềm của phân và hỗ trợ nhu động ruột hoạt động trơn tru.
• Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện nhu động ruột, hạn chế nguy cơ nứt kẽ hậu môn.
• Vệ sinh hậu môn sạch sẽ: Lau nhẹ và ngâm hậu môn trong nước ấm 10–15 phút mỗi ngày giúp giảm đau, giảm sưng và thúc đẩy lành vết thương.
• Dùng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ: Thuốc bôi, thuốc đặt hoặc kháng viêm giúp giảm đau, viêm và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Can thiệp y tế khi cần: Nếu nứt kéo dài, đau nhiều hoặc không đáp ứng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định cắt cơ thắt hậu môn hoặc các thủ thuật chuyên sâu khác.

Uống đủ nước mỗi ngày để hạn chế nguy cơ nứt kẽ

Lời khuyên của chuyên gia: 

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới nứt kẽ hậu môn, vì vậy để phòng ngừa và hỗ trợ hồi phục, Long nên chăm sóc hậu môn sạch sẽ, duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý, giữ thói quen đi vệ sinh đều đặn và theo dõi sức khỏe định kỳ.