Nứt kẽ hậu môn nên uống thuốc gì? danh sách các loại thuốc thường được sử dụng

Chào Hương,

Nứt kẽ hậu môn có thể uống thuốc làm mềm phân (Docusate sodium, Lactulose, Sorbitol), thuốc giảm đau – kháng viêm (Paracetamol, Diclofenac, Ibuprofen), giãn cơ vòng hậu môn (Diltiazem, Nifedipine) hoặc thuốc kháng sinh (Cefazolin, Cefadroxil, Cephalexin) khi có nhiễm trùng. Thuốc bôi tại chỗ như Tetracycline, Anusol-HC, Nitroglycerin chỉ hỗ trợ, không thay thế thuốc uống và không nên tự ý dùng thuốc.

Nứt kẽ hậu môn nên uống thuốc làm mềm phân, giãn cơ vùng hậu môn

1. Phân loại các nhóm thuốc điều trị nứt kẽ hậu môn phổ biến

Các nhóm thuốc điều trị nứt kẽ hậu môn bao gồm  thuốc bôi ngoài da và thuốc bổ sung chất xơ, mỗi nhóm có tác dụng riêng giúp giảm đau, chống viêm, làm mềm phân và hỗ trợ vết nứt mau lành.

Nhóm thuốc uống

• Thuốc làm mềm phân (Docusate sodium, Lactulose, Sorbitol…): giúp phân mềm, giảm ma sát lên vết nứt khi đi ngoài, từ đó thúc đẩy vết thương mau lành. Nên uống theo hướng dẫn bác sĩ hoặc trên bao bì, kết hợp đủ nước hàng ngày.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm (Paracetamol, Diclofenac, Ibuprofen): giúp giảm đau rát và tình trạng viêm xung quanh vết nứt. Dùng theo liều lượng chỉ định của bác sĩ, không kéo dài để tránh tác dụng phụ trên dạ dày hoặc gan.
• Thuốc giãn cơ trơn (Diltiazem hoặc Nifedipine dạng uống): làm giảm co thắt cơ vòng hậu môn, cải thiện lưu thông máu, giúp vết nứt nhanh liền. Thường uống 1–2 lần/ngày theo chỉ định bác sĩ, cần theo dõi huyết áp khi dùng lâu dài.
• Thuốc kháng sinh uống (Cefazolin, Cefadroxil, Cephalexin…): Được dùng khi có viêm hoặc chảy mủ, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Chỉ dùng khi bác sĩ kê đơn, uống đủ liệu trình và không tự ý ngưng thuốc.
• Thuốc bổ sung chất xơ (Psyllium, bột yến mạch, rau xanh, nước ép trái cây): giúp phân mềm, giảm áp lực khi đi ngoài và hạn chế tái phát nứt kẽ.

Nhóm thuốc bôi ngoài da  

• Thuốc bôi Nitroglycerin hoặc Diltiazem: Giúp giãn cơ vòng, tăng lưu thông máu, giảm đau rát và hỗ trợ vết nứt lành nhanh hơn. Bôi 1–2 lần/ngày theo hướng dẫn, tránh lạm dụng để hạn chế tác dụng phụ như đau đầu hay hạ huyết áp.
• Thuốc mỡ chứa Hydrocortison hoặc Lidocain: Làm giảm viêm, sưng và giảm đau tại chỗ. Thoa mỏng quanh vùng hậu môn 1–2 lần/ngày, không dùng kéo dài nếu không có chỉ định.

Thuốc bôi hỗ trợ giảm đau, chữa nứt kẽ hậu môn

2. Khi nào chỉ dùng thuốc nứt kẽ hậu môn là chưa đủ?

Chỉ dùng thuốc điều trị nứt kẽ hậu môn là chưa đủ khi vết nứt kéo dài, đau rát, chảy máu nhiều, có dấu hiệu viêm nhiễm hoặc tái phát nhiều lần. Vì lúc này cần xác định nguyên nhân gốc bằng nội soi hậu môn – trực tràng.

• Vết nứt kéo dài trên 2 tuần không lành: cho thấy thuốc bôi hoặc thuốc đặt không còn tác dụng, bệnh có thể chuyển sang mạn tính.
• Đau rát, chảy máu nhiều sau đại tiện: biểu hiện mức độ tổn thương nặng, cần đánh giá thêm để tránh biến chứng.
• Có dấu hiệu viêm nhiễm, ngứa, rỉ dịch mủ: cảnh báo nhiễm trùng, không thể chỉ dùng thuốc bôi.
• Bệnh tái phát nhiều lần hoặc nghi ngờ nứt kẽ mạn tính/polyp: cần nội soi để xác định nguyên nhân chính xác (nứt đơn thuần, trĩ kèm theo, viêm loét) và điều trị đúng hướng.

3. Nguyên nhân khiến uống thuốc nứt kẽ hậu môn mãi không khỏi

Thuốc nứt kẽ hậu môn thường không khỏi có thể do bị táo bón, trĩ, viêm nhiễm hậu môn, thói quen đi ngoài xấu, chế độ ăn uống thiếu chất xơ – nước, bệnh lý nền hoặc lạm dụng thuốc chứa corticoid.

• Táo bón kéo dài: Phân cứng khi đi ngoài làm vết nứt bị kéo căng, gây rách niêm mạc, bôi thuốc chỉ giảm đau mà không làm vết thương lành hoàn toàn.
• Trĩ: Búi trĩ làm tăng áp lực lên cơ vòng hậu môn, cản trở lưu thông máu tại vết nứt, khiến thuốc bôi không hiệu quả.
• Viêm nhiễm hậu môn: Khi có nhiễm khuẩn hoặc nấm, niêm mạc bị viêm, thuốc giảm đau hoặc kháng viêm nhẹ không đủ mạnh để chữa lành vết nứt.
• Thói quen đi ngoài xấu: Nhịn đại tiện, ngồi lâu hoặc rặn mạnh tạo áp lực lớn liên tục lên vết nứt, làm thuốc bôi khó phát huy tác dụng.
• Chế độ ăn uống thiếu chất xơ và nước: Làm phân khô cứng, tăng ma sát khi đi ngoài, gây tổn thương lặp lại và kéo dài thời gian hồi phục.
• Bệnh lý nền: Viêm ruột mạn tính (Crohn’s, viêm loét đại tràng) khiến niêm mạc hậu môn kém hồi phục, thuốc bôi thông thường không đủ hiệu quả.
• Lạm dụng corticoid: Dùng lâu khiến da quanh hậu môn mỏng đi, mất tính đàn hồi và sức đề kháng, vết nứt dễ tái phát sau khi ngừng thuốc.

Theo bác sĩ Đỗ Anh Giang chia sẻ: “80% bệnh nhân đến phòng khám nội soi Dr.Giang đều từng tự điều trị ở nhà bằng thuốc bôi, nhưng không khỏi vì chưa xử lý nguyên nhân táo bón hay co thắt cơ vòng hậu môn”.

Viêm nhiễm vùng hậu môn khiến bệnh lâu khỏi

4. Lưu ý khi dùng thuốc trị nứt kẽ hậu môn

Khi dùng thuốc trị nứt kẽ hậu môn, cần chú ý không tự ý dùng kháng sinh hay corticoid, duy trì chế độ ăn giàu chất xơ và uống đủ nước, tránh ngồi lâu hoặc rặn mạnh và đi khám nếu triệu chứng kéo dài hơn 7 ngày.

• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc corticoid: Sử dụng sai liều hoặc kéo dài có thể làm da hậu môn mỏng, kích ứng, khiến vết nứt dễ tái phát.
• Chế độ ăn hợp lý, giàu chất xơ và uống đủ nước: Giúp phân mềm, giảm ma sát khi đi ngoài, hỗ trợ vết nứt mau lành. Ngoài ra, nên hạn chế đồ cay, nóng, nhiều dầu mỡ và chất kích thích mỗi ngày.
• Tránh ngồi lâu, rặn mạnh: Giảm áp lực lên cơ thắt hậu môn, hạn chế tái phát.
• Đi khám khi triệu chứng kéo dài trên 7 ngày: Giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gốc, phát hiện sớm các bất thường và điều trị đúng cách.

5. Khi nào cần can thiệp y khoa nứt kẽ hậu môn

Cần can thiệp phẫu thuật (nong hậu môn, cắt bên cơ thắt trong hậu môn, cắt mô xung quanh vết nứt) khi nứt kẽ hậu môn tái phát nhiều lần, vết nứt sâu, đau rát dữ dội, chảy máu, có mủ hoặc nghi ngờ biến chứng rò hậu môn.

• Nứt kẽ tái phát nhiều lần: Điều trị bằng thuốc không đủ, cần xác định nguyên nhân gốc và áp dụng phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
• Vết nứt sâu, chảy máu hoặc có mủ: Nguy cơ nhiễm trùng cao, thuốc bôi đơn thuần không đáp ứng, cần can thiệp y khoa để tránh biến chứng.
• Nghi ngờ rò hậu môn: Dấu hiệu biến chứng, cần khám chuyên khoa và có thể phẫu thuật để xử lý triệt để, ngăn tái phát.

Cần can thiệp phẫu thuật nếu nứt kẽ hậu môn mạn tính, kéo dài

6. Cách phòng ngừa tái phát nứt kẽ hậu môn tại nhà hiệu quả

Để phòng ngừa tái phát nứt kẽ hậu môn tại nhà, bạn cần ăn nhiều rau xanh và trái cây, uống đủ nước, giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ, thói quen đi vệ sinh đều đặn và tập thể dục nhẹ nhàng giảm stress.

• Chế độ ăn nhiều rau xanh và trái cây: Bao gồm rau cải, rau muống, bông cải, cà rốt, táo, lê, chuối… giàu chất xơ hòa tan và không hòa tan, giúp phân mềm, tăng nhu động ruột, giảm nguy cơ táo bón, nứt kẽ hậu môn.
• Uống đủ nước (2–2,5L/ngày): Giúp phân giữ nước, mềm hơn, đi ngoài dễ dàng, hạn chế tổn thương niêm mạc hậu môn.
• Hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia: Những thực phẩm này có thể kích thích niêm mạc, gây viêm hoặc làm tình trạng đau rát nặng hơn.
• Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch, khô: Rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm, lau khô sau khi đi cầu để ngăn ngừa viêm nhiễm, thúc đẩy vết nứt mau lành.
• Đi cầu đều đặn, không nhịn: Giúp phân không bị khô cứng, giảm áp lực lên niêm mạc hậu môn, hạn chế rách niêm mạc.
• Tập thể dục nhẹ nhàng, giảm stress: Đi bộ, yoga, các bài tập vận động nhẹ 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ tiêu hóa và giảm áp lực lên cơ thắt hậu môn, hạn chế nguy cơ tái phát.

Bổ sung nhiều rau xanh để phòng ngừa nứt kẽ hậu môn

Lời khuyên từ bác sĩ Giang

Với tình trạng bị nứt kẽ hậu môn nhẹ, Hương có thể kết hợp dùng thuốc theo hướng dẫn và duy trì chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý để vết thương mau lành. Trường hợp đau, chảy máu kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị đúng cách, tránh biến chứng và tái phát. Tại Dr.Giang, có các phác đồ điều trị hiệu quả, không phẫu thuật, giúp vết nứt lành nhanh và hạn chế tái phát.