Bệnh trĩ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh trĩ xảy ra phổ biến ở vùng hậu môn trực tràng, gây nhiều phiền toái và đau đớn cho người mắc phải. Hiểu rõ về nguyên nhân và triệu chứng bệnh trĩ sẽ giúp người bệnh có phương pháp xử lý kịp thời, giảm bớt khó chịu do bệnh gây ra. Trung tâm Nội soi – Tiêu hoá Dr. Giang sẽ cung cấp những thông tin quan trọng nhất về bệnh trĩ.

1. Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ là bệnh lý thuộc vùng hậu môn – trực tràng, trong đó các cụm tĩnh mạch tại đây bị sưng phồng. Tình trạng này có thể được so sánh với hiện tượng giãn tĩnh mạch ở chân. Nguyên nhân chính là do các tĩnh mạch ở hậu môn phải liên tục chịu áp lực và đối mặt với khó khăn trong việc đưa máu trở lại tim.

Bệnh trĩ là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng chảy máu trực tràng. Bệnh để lâu sẽ càng tiến triển với nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe và hạnh phúc gia đình.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 50% dân số ở độ tuổi từ 50 trở lên đã từng gặp một hoặc nhiều triệu chứng của bệnh trĩ. Điều này cho thấy bệnh trĩ là căn bệnh phổ biến hiện nay.

Bệnh trĩ là bệnh lý thuộc vùng hậu môn – trực tràng

2. Phân loại bệnh trĩ

Bệnh trĩ chủ yếu có 2 loại là trĩ nội (internal hemorrhoids) và trĩ ngoại (external hemorrhoids).

2.1. Trĩ nội

Trĩ nội là tình trạng các búi trĩ hình thành bên trong ống hậu môn, nằm trên bề mặt lớp niêm mạc. Vì không có dây thần kinh cảm giác, trĩ nội thường không gây đau đớn trong giai đoạn đầu. Bệnh trĩ nội không thể được quan sát bằng mắt thường ở giai đoạn sớm, thường chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng và người bệnh đi khám.

Trĩ nội được chia thành 4 cấp độ khác nhau:

– Độ 1: búi trĩ mới hình thành trong ống hậu môn

– Độ 2: búi trĩ sa ra ngoài khi đi đại tiện và tự co lại

– Độ 3: búi trĩ sa ra ngoài và cần dùng tay mới có thể nhét búi trĩ vào trong hậu môn

– Độ 4: búi trĩ sa hẳn ra ngoài và không thể co lên dù tác động từ bên ngoài

Các búi trĩ hình thành bên trong ống hậu môn

2.2. Trĩ ngoại

Trĩ ngoại là tình trạng búi trĩ xuất hiện bên ngoài ống hậu môn, dưới vùng đường lược. Do trĩ ngoại có dây thần kinh cảm giác, người bệnh sẽ cảm nhận được đau đớn. Trĩ ngoại có thể được nhìn thấy bằng mắt thường, với bề mặt là các nếp gấp xung quanh khu vực hậu môn.

Trĩ ngoại được chia thành các cấp độ như sau:

– Cấp độ nhẹ: người bệnh cảm thấy cộm và khó chịu ở vùng hậu môn. Búi trĩ có thể bị sưng phồng, xoắn lại gây đau rát, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày

– Cấp độ nặng: búi trĩ phát triển lớn, nằm ngay ở lỗ hậu môn, gây nhiều phiền toái khi đi đại tiện và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm

Phân biệt trĩ nội và trĩ ngoại

3. Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Bệnh trĩ xảy ra có thể do nhiều nguyên nhân như: ngồi lâu, thói quen ăn uống không khoa học, uống ít nước, béo phì, táo bón, lười vận động, phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh.

– Thói quen ăn uống không khoa học: thiếu chất dinh dưỡng và ăn ít rau xanh, nhưng lại nạp nhiều đồ cay, dầu mỡ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ. Phân khô cứng làm cho việc đi đại tiện khó khăn hơn, khiến cho các tĩnh mạch ở vùng hậu môn phải chịu áp lực lớn

– Ngồi lâu: bệnh trĩ thường phổ biến ở những người phải ngồi nhiều trong công việc văn phòng hoặc không có thời gian để vận động. Áp lực liên tục lên các dây thần kinh hậu môn do việc ngồi quá lâu có thể gây sưng phồng các tĩnh mạch ở vùng này, hình thành các búi trĩ

– Uống ít nước: khi cơ thể thiếu nước, các cơ quan tiêu hoá bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng phân cứng và khô. Điều này làm cho việc đi đại tiện trở nên khó khăn hơn

– Béo phì: những người béo phì thường có hệ tiêu hóa kém, do lượng mỡ thừa tích tụ gây cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn. Họ thường lười vận động, thân thể phù nề, khó di chuyển, làm tăng áp lực lên hậu môn và góp phần vào sự hình thành bệnh trĩ

– Táo bón: táo bón khiến thành ruột co thắt nhiều hơn, gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng. Táo bón khiến phân cứng và khó đào thải, buộc người bệnh phải rặn mạnh khi đi vệ sinh, dần dần tạo nên bệnh trĩ

– Lười vận động: thói quen ít vận động cũng là một yếu tố gây ra bệnh trĩ. Việc ít di chuyển, ngồi lâu cũng khiến cho lưu thông máu kém đi, cản trở quá trình tiêu hóa và dẫn đến sự hình thành của bệnh trĩ

– Phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh: trong thai kỳ, sự phát triển của thai nhi có thể gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch gần hậu môn và trực tràng. Khi sinh nở, việc rặn cũng có thể gây ra bệnh trĩ

Người ngồi lâu có thể mắc bệnh trĩ

4. Triệu chứng của bệnh trĩ

Nếu xuất hiện những dấu hiệu sau đây, cô bác, anh chị cần phải đi khám ngay để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm:

– Chảy máu khi đi đại tiện: ban đầu có thể chỉ là lượng máu ít và dính vào phân hoặc giấy vệ sinh. Nhưng càng lâu dần, lượng máu có thể nhiều hơn và phun thành tia, gây thiếu máu và các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, vàng da

– Đau rát khi đi đại tiện: đây là biểu hiện phổ biến của bệnh trĩ, khi rặn mạnh sẽ làm tăng áp lực và làm tổn thương các búi trĩ, gây ra cảm giác đau rát

– Hậu môn tiết dịch nhầy: vùng hậu môn có thể cảm thấy ẩm ướt và ngứa rát do dịch nhầy tiết ra liên tục, thường có màu trắng và có thể có máu. Đây là dấu hiệu của trĩ giai đoạn nặng

– Sa búi trĩ: sau một thời gian, các đám tĩnh mạch bị giãn nở thành búi trĩ, lớn hơn và có thể sa ra ngoài hậu môn. Điều này gây khó chịu khi di chuyển và có thể dẫn đến các biến chứng như viêm nhiễm và hoại tử búi trĩ nếu không được điều trị kịp thời

Chảy máu khi đi đại tiện là dấu hiệu của bệnh trĩ

5. Các biến chứng của bệnh trĩ

Không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống, bệnh trĩ còn đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Việc bị lơ là, chủ quan về căn bệnh này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như:

– Gây thiếu máu, nhiễm trùng máu: bệnh trĩ khiến máu bị mất quá nhiều khiến người bệnh rơi vào tình trạng thiếu máu nặng, gây chóng mặt, hoa mắt và mệt mỏi

– Rối loạn chức năng hậu môn: các búi trĩ gây áp lực lên các cơ quanh hậu môn, ảnh hưởng đến khả năng đào thải phân và các độc tố, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát đại tiện

– Sa nghẹt búi trĩ: búi trĩ lớn có thể sa ra ngoài hậu môn, gây tắc mạch và làm giảm lưu lượng máu điều tiết

– Viêm nhiễm, hoại tử búi trĩ: búi trĩ dễ bị nhiễm khuẩn do vị trí và môi trường ẩm ướt, gây ra tình trạng viêm nhiễm và có thể dẫn đến hoại tử búi trĩ

– Viêm phụ khoa ở nữ giới: bệnh trĩ có thể lan sang vùng kín, gây nên các bệnh viêm phụ khoa ở nữ giới do sự gần gũi của hậu môn và bộ phận sinh dục nữ

6. Khi nào người bệnh trĩ cần đến bệnh viện?

Người bệnh trĩ cần đến bệnh viện ngay khi xuất hiện các triệu chứng và tình trạng sau:

– Chảy máu nghiêm trọng: nếu có lượng máu lớn phun ra khi đi tiêu hoặc không ngừng chảy sau khi đi tiêu, đây có thể là dấu hiệu của trĩ nội hoặc ngoại nghiêm trọng, cần phải được bác sĩ khám và điều trị ngay

– Đau đớn không chịu được: nếu đau đớn ở vùng hậu môn quá nặng, không giảm sau nhiều ngày

– Búi trĩ sa ra ngoài: khi các búi trĩ sa ra ngoài gây đau đớn và nguy cơ nhiễm trùng, cần được bác sĩ can thiệp

– Có triệu chứng nhiễm trùng: nếu vùng hậu môn bị sưng đỏ, đau nhức, có dịch mủ hoặc phát ban xung quanh, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, cần điều trị ngay

– Không thể kiểm soát được việc đi tiêu: nếu bệnh nhân gặp phải tình trạng khó đi tiêu, đau đớn và không thể kiểm soát được đại tiện, cần được khám và điều trị chuyên sâu tại bệnh viện

Khi gặp các triệu chứng trên, cô bác, anh chị hãy tới ngay Trung tâm Nội soi – Tiêu hoá Dr. Giang để được thăm khám và kiểm tra kịp thời.

7. Phương pháp điều trị bệnh trĩ

Bệnh trĩ có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.

7.1. Điều trị bệnh trĩ nội khoa

Phương pháp điều trị nội khoa cho người bệnh trĩ bao gồm việc thay đổi thói quen ăn uống, tăng cường hoạt động thể lực và sử dụng thuốc.

– Thay đổi thói quen ăn uống: cô bác, anh chị cần tăng cường sử dụng rau xanh, hoa quả và uống đủ nước, đồng thời tránh các chất kích thích và thực phẩm cay nóng khó tiêu

– Hoạt động thể lực: người bệnh cần thực hiện thường xuyên các hoạt động vận động thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày

– Vệ sinh cơ thể sạch sẽ: ngoài việc tắm, người bệnh trĩ cần duy trì vệ sinh hậu môn bằng cách ngâm nước ấm pha muối khoáng 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần khoảng 15 phút

– Sử dụng thuốc: bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các thuốc trợ tĩnh mạch, giảm phù nề để giảm các triệu chứng của bệnh trĩ. Các loại thuốc này thường có tác dụng kháng viêm, chống nhiễm trùng và giúp ngăn ngừa tắc mạch hiệu quả

– Bôi thuốc tại hậu môn: điều trị trĩ bằng cách bôi thuốc tại hậu môn thường sử dụng các loại thuốc mỡ hoặc đạn bao có chứa các thành phần kháng viêm và giảm đau tại chỗ

– Hạn chế ngồi lâu: người bệnh nên hạn chế thời gian ngồi dài, đặc biệt là trên bồn cầu. Nếu công việc yêu cầu phải ngồi nhiều, nên cố gắng vận động thường xuyên để giảm bớt áp lực lên vùng hậu môn và đồng thời bảo vệ sức khỏe xương cột sống

Tăng cường rau xanh vào chế độ ăn hàng ngày

7.2. Điều trị bệnh trĩ ngoại khoa

Can thiệp ngoại khoa là giải pháp xử lý hiệu quả bệnh trĩ, nhanh chóng và hạn chế đau đớn nhờ vào sự tiến bộ của y học hiện đại.

Các kỹ thuật can thiệp ngoại khoa thường áp dụng tại các cơ sở y tế như:

– Cắt trĩ bằng sóng cao tần HCPT: sử dụng sóng điện cao tần để làm đông lại các mạch máu nuôi búi trĩ và sau đó cắt bỏ chúng bằng dao điện. Đây là phương pháp đơn giản, an toàn và ít gây đau đớn cho bệnh nhân. Tuy nhiên, chi phí thực hiện có thể cao và thường áp dụng cho trường hợp trĩ ngoại

– Cắt trĩ bằng tia laser: sử dụng tia laser để loại bỏ các búi trĩ hiệu quả và không cần đến dao kéo, giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh. Tuy nhiên, đôi khi có thể gây đau đớn và chi phí cao nên cần xem xét kỹ trước khi quyết định

– Cắt trĩ bằng phương pháp PPH: sử dụng máy kẹp để cắt bỏ lớp niêm mạc bị sa và kéo lên, tái tạo lại hình dạng hậu môn. Đây là kỹ thuật ít gây đau đớn và thời gian hồi phục nhanh, tuy nhiên có thể gây ra các biến chứng như táo bón, hẹp hậu môn sau phẫu thuật

Điều trị bệnh trĩ ngoại khoa

8. Phòng ngừa bệnh trĩ

Để ngăn ngừa bệnh trĩ, cô bác, anh chị cần thực hiện những biện pháp sau:

– Bổ sung chất xơ thông qua rau quả và ngũ cốc nguyên hạt trong khẩu phần hàng ngày. Chúng giúp tăng cường độ mềm và khối lượng phân

– Uống đủ 2 lít hoặc uống nước ép trái cây mỗi ngày

– Đi đại tiện ngay khi cảm thấy có nhu cầu để tránh phân bị ứ đọng và trở nên khô cứng, làm cho việc đi cầu sau đó trở nên khó khăn hơn

– Tránh rặn mạnh khi đi cầu vì có thể tạo áp lực lớn lên tĩnh mạch ở hậu môn, gây phình to và dễ gây chảy máu của búi trĩ

– Hạn chế ngồi quá lâu, đặc biệt là khi đi vệ sinh, để giảm áp lực lên tĩnh mạch ở hậu môn và tránh tình trạng bệnh trĩ

– Tập thể dục hằng ngày để giảm thiểu nguy cơ táo bón và kiểm soát cân nặng hiệu quả, từ đó giúp ngăn ngừa bệnh trĩ

– Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh trĩ và có biện pháp can thiệp kịp thời

9. Chế độ ăn cho người bị trĩ

Có một chế độ ăn uống khoa học là cách hiệu quả để hỗ trợ điều trị bệnh trĩ.

Thực phẩm nên ăn:

– Thực phẩm giàu chất xơ: rau xanh, hoa quả tươi và ngũ cốc nguyên hạt cung cấp chất xơ giúp phân mềm và dễ điều tiết qua hậu môn

– Thực phẩm nhuận tràng: khoai lang, rau mồng tơi, rau diếp cá và một số loại hoa quả như chuối, dưa hấu, táo, giúp nhuận tràng tốt

– Gừng, tỏi, hành củ: các gia vị này giúp phân hủy fibrin, hạn chế thương tổn mô và ảnh hưởng tiêu cực đến tĩnh mạch ở hậu môn

– Thực phẩm giàu magie: cá bơn, hạt điều, đậu nành, rau chân vịt, bơ lạc và quả bơ là những lựa chọn giàu magie giúp nhuận tràng

– Thực phẩm giàu sắt: gan gà, cá ngừ, mơ khô, hạt hướng dương, hạt điều, hạnh nhân là những nguồn sắt cần thiết giúp ngăn ngừa thiếu máu do mất máu qua phân

Thực phẩm không nên ăn:

– Muối và đồ ăn mặn: muối có khả năng hút nước, gây cứng phân và tăng áp lực lên các mạch máu ở hậu môn

– Đồ ăn cay, nóng: đồ ăn như ớt, tiêu, gừng, riềng có thể kích thích niêm mạc dạ dày và ruột, gây táo bón và làm nặng triệu chứng của bệnh trĩ

– Chất kích thích: rượu, bia, cà phê, nước ngọt có ga tăng áp lực lên ruột và ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa

– Đường và tinh bột: đường và tinh bột dễ làm tăng cân và gây nặng hơn các triệu chứng của bệnh trĩ

– Thực phẩm nhiều dầu mỡ và chất béo không tốt: đồ ăn chiên, rán, xào nhiều dầu mỡ có thể gây rối loạn tiêu hóa và tăng áp lực lên hệ tiêu hóa

Mồng tơi tốt cho người bệnh trĩ

10. Địa chỉ thăm khám và điều trị trĩ uy tín

Trung tâm Nội soi – Tiêu hoá Dr. Giang là địa chỉ với uy tín được đánh giá cao về điều trị bệnh trĩ tại Hà Nội. Tại đây có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, cam kết mang đến các phương pháp điều trị hiện đại và hiệu quả. Phòng khám không chỉ đáp ứng nhu cầu chữa bệnh mà còn cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đáng tin cậy và chất lượng cao.

Những lợi ích khi thăm khám tại Trung tâm Nội soi – Tiêu hoá Dr. Giang:

– Bác sĩ chuyên môn cao: bác sĩ tại trung tâm đều có nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị bệnh trĩ và các bệnh lý tiêu hóa khác. Bệnh nhân sẽ được thăm khám bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Đỗ Anh Giang – Phó trưởng khoa Thăm dò chức năng tại Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, với hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội soi tiêu hóa. Ông được đánh giá cao về năng lực chuyên môn và cam kết tận tâm, nhiệt tình trong công tác khám chữa bệnh, luôn đặt lợi ích của người bệnh lên hàng đầu

– Trang thiết bị hiện đại: trung tâm được trang bị các thiết bị y tế tiên tiến, đảm bảo quy trình thăm khám và điều trị chính xác, hiệu quả

– Phương pháp điều trị tiên tiến: áp dụng các phương pháp điều trị bệnh trĩ hiện đại, ít đau đớn và thời gian hồi phục nhanh chóng như cắt trĩ bằng sóng cao tần HCPT, tia laser và phương pháp PPH

– Chăm sóc tận tâm: đội ngũ y tá và nhân viên chăm sóc tại trung tâm luôn tận tâm, chu đáo, mang lại sự thoải mái và an tâm cho bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị

11. Những câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh trĩ và câu trả lời để giúp cô bác, anh chị hiểu rõ hơn về bệnh lý này.

11.1. Bệnh trĩ có tự khỏi không?

Bệnh trĩ không thể tự khỏi nếu không có biện pháp điều trị kịp thời. Các tĩnh mạch bị xơ hóa không có khả năng tự phục hồi và sẽ làm tình trạng bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng hơn, có thể dẫn đến tình trạng hoại tử. Điều này có thể gây đau đớn cho người bệnh. Do đó việc thăm khám và điều trị sớm tại các cơ sở y tế chuyên khoa là cách hiệu quả nhất để giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh trĩ.

11.2. Trĩ có gây ung thư không?

Bệnh trĩ không gây ung thư. Trĩ là bệnh lành tính, còn ung thư là bệnh ác tính. Tuy nhiên những biểu hiện của bệnh trĩ, đặc biệt là đại tiện máu giống với người bệnh ung thư đại trực tràng và một số bệnh đường tiêu hóa khác. 

Vì vậy khi xuất hiện triệu chứng này người bệnh cần đi khám ở phòng khám chuyên khoa về hậu môn đại trực tràng. Bên cạnh đó, bệnh nhân trên 50 tuổi nên tầm soát ung thư đại trực tràng.

11.3. Điều trị trĩ bằng phương pháp tự nhiên có hiệu quả không?

Các phương pháp tự nhiên như thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục và sử dụng các loại thuốc bôi tại chỗ có thể giúp giảm triệu chứng của bệnh trĩ ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, với những trường hợp nặng, cần có sự can thiệp y tế để điều trị dứt điểm.

11.4. Phụ nữ mang thai có dễ bị trĩ không?

Phụ nữ mang thai dễ bị trĩ bởi sự phát triển của thai nhi và sự lớn dần của tử cung tạo áp lực gia tăng lên các tĩnh mạch chậu và tĩnh mạch chủ dưới, đặc biệt là tĩnh mạch gần hậu môn và trực tràng, tăng nguy cơ bị bệnh trĩ.

Nồng độ progesterone trong cơ thể tăng cao trong thai kỳ cũng làm giãn các cơ và tĩnh mạch, góp phần vào sự phình to của các tĩnh mạch. Điều này cũng gây ra táo bón do progesterone làm chậm động ruột, khiến người phụ nữ mang thai có xu hướng rặn khi bị táo bón.

Ngoài những yếu tố này, mẹ bầu cũng tăng cân quá nhiều trong thai kỳ và thường xuyên ngồi hoặc đứng lâu tại cùng một vị trí, đây cũng là những yếu tố tác động lớn đến hậu môn và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.

Phụ nữ mang thai dễ bị trĩ

11.5. Bệnh trĩ có nguy hiểm không?

Bệnh trĩ tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng tới sinh hoạt và chất lượng cuộc sống hàng ngày. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh trĩ có thể gây nhiều biến chứng như: gây ra tình trạng thiếu máu, gây rối loạn chức năng ở vùng hậu môn, gây viêm nhiễm cho hậu môn, tình trạng sa nghẹt, hoại tử búi trĩ và ảnh hưởng nhiều đến tâm lý.

Bệnh trĩ là tình trạng phổ biến nhưng nếu không được điều trị đúng cách, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc hiểu rõ và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp là rất cần thiết. Trung tâm Nội soi – Tiêu hoá Dr. Giang với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại là địa chỉ uy tín để cô bác, anh chị yên tâm thăm khám và điều trị bệnh trĩ.