Khám dạ dày không cần nội soi có mang lại kết quả chính xác không?

Cố vấn chuyên môn: TS. BS ĐỖ ANH GIANG
- Nguyên PGĐ Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật Bệnh viện Bạch Mai
Đối với những người sợ phương pháp nội soi dạ dày truyền thống, lựa chọn khám dạ dày không cần nội soi mang lại sự yên tâm hơn. Tuy không thể thay thế hoàn toàn nội soi, nhưng đây là cách giúp sàng lọc và đánh giá bước đầu các vấn đề ở dạ dày.
1. Có thể khám dạ dày không cần nội soi không?
Có thể khám dạ dày mà không cần nội soi như: khám lâm sàng, siêu âm, chụp X-quang có cản quang, CT, MRI, xét nghiệm máu, test hơi thở hoặc xét nghiệm phân để phát hiện vi khuẩn HP. Đây là lựa chọn phù hợp cho những người sợ nội soi hoặc có chống chỉ định như suy hô hấp nặng, suy tim, cơ thể suy nhược, người cao tuổi.

Có thể khám dạ dày không nội soi nhưng sẽ không đánh giá được toàn diện
Tuy nhiên, các phương pháp này chỉ mang tính hỗ trợ, nội soi dạ dày vẫn là tiêu chuẩn tối ưu để quan sát trực tiếp niêm mạc, phát hiện tổn thương nhỏ và sinh thiết mô. Vì vậy, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định phương pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.
2. Các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi phổ biến
Chụp X-quang có cản quang, CT, MRI, xét nghiệm máu, test hơi thở hoặc xét nghiệm phân là những phương pháp phổ biến để kiểm tra sức khỏe dạ dày mà chưa cần đến nội soi.
– Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, thói quen ăn uống, triệu chứng và kết hợp thăm khám vùng bụng. Đây là bước cơ bản để định hướng bệnh lý và chỉ định thêm các xét nghiệm cần thiết.
– Siêu âm bụng: Siêu âm giúp quan sát cấu trúc dạ dày và các cơ quan lân cận, phát hiện khối u hoặc dịch bất thường. Tuy nhiên, phương pháp này hạn chế trong việc đánh giá niêm mạc dạ dày.
– Chụp X-quang có cản quang: Bạn sẽ uống thuốc cản quang để dạ dày hiện rõ trên phim X-quang. Phương pháp này hỗ trợ phát hiện loét, hẹp hoặc khối bất thường nhưng độ chính xác thấp hơn nội soi.
– Chụp CT (cắt lớp vi tính): CT cho hình ảnh cắt lớp chi tiết của dạ dày và các cơ quan vùng bụng. Đây là phương pháp hữu ích trong phát hiện khối u, giai đoạn bệnh hoặc biến chứng.
– Chụp MRI: MRI sử dụng từ trường và sóng radio để tái tạo hình ảnh chi tiết, không bức xạ như CT. Phương pháp này phù hợp cho đánh giá mô mềm và tổn thương phức tạp trong dạ dày.
– Xét nghiệm máu: Một số chỉ số máu có thể gợi ý tình trạng viêm, thiếu máu do loét dạ dày hoặc dấu hiệu nhiễm vi khuẩn HP. Tuy nhiên, xét nghiệm máu không thể thay thế nội soi trong chẩn đoán trực tiếp.
– Xét nghiệm phân: Mẫu phân được kiểm tra để tìm kháng nguyên hoặc DNA vi khuẩn HP. Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện, đặc biệt hữu ích cho tầm soát và theo dõi sau điều trị HP.
– Test hơi thở: Uống dung dịch chứa ure, sau đó đo khí thở ra để phát hiện vi khuẩn HP. Đây là phương pháp an toàn, không xâm lấn, có độ chính xác cao trong chẩn đoán HP.

Test hơi thở để phát hiện vi khuẩn HP
3. Khi nào vẫn bắt buộc phải nội soi dạ dày?
Nội soi dạ dày là bắt buộc khi xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm như nôn ra máu, đi ngoài phân đen, sụt cân không rõ nguyên nhân, khó nuốt nhiều ngày hoặc đau thượng vị dai dẳng.
Ngoài ra, người có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa, hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, hoặc có kết quả khám bất thường cũng cần nội soi theo chỉ định của bác sĩ để tầm soát bệnh lý và phát hiện sớm các tổn thương.
Các triệu chứng cần đi nội soi sớm:
– Nôn ra máu tươi hoặc máu đông, đại tiện phân đen như bã cà phê, là những dấu hiệu cần nội soi ngay lập tức.
– Các triệu chứng báo động như sụt cân nhanh, thiếu máu không rõ nguyên nhân, khó nuốt hoặc nuốt nghẹn kéo dài cần được nội soi để kiểm tra.
– Đau thượng vị kéo dài hoặc tái phát.
– Trào ngược, ợ nóng, ợ chua, ợ hơi.
– Buồn nôn, nôn mửa, khó tiêu, chán ăn.
– Cảm giác thức ăn bị nghẹn lại khi ăn uống.

Buồn nôn nhiều lần trong ngày cần nội soi dạ dày sớm
4. Hạn chế khi khám dạ dày không nội soi
Khám dạ dày không nội soi ưu điểm là đơn giản, nhanh chóng, không gây đau và an toàn, phù hợp với người không thể nội soi hoặc chỉ cần chẩn đoán sơ bộ. Tuy nhiên, phương pháp này nhược điểm là không quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, khó phát hiện tổn thương nhỏ hoặc vi khuẩn HP, và kết quả không chính xác bằng nội soi.
Hạn chế khi khám dạ dày không nội soi
– Không quan sát trực tiếp niêm mạc: Khác với nội soi, bác sĩ không thể nhìn trực tiếp vào niêm mạc dạ dày để đánh giá chi tiết mức độ tổn thương. Điều này làm giảm khả năng phát hiện những dấu hiệu bệnh ở giai đoạn sớm.
– Hạn chế trong chẩn đoán: Các phương pháp thay thế thường khó nhận diện tổn thương nhỏ, tổn thương nằm sâu hoặc những bệnh lý phức tạp liên quan đến niêm mạc dạ dày.
– Không thể lấy mẫu sinh thiết: Các phương pháp không nội soi không thể thực hiện được điều này, làm hạn chế giá trị chẩn đoán chuyên sâu.
– Độ chính xác chưa cao: Kết quả từ siêu âm, X-quang hay CT có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như khí trong dạ dày, tình trạng béo phì hoặc chất lượng máy móc.
Việc lựa chọn khám dạ dày không cần nội soi hay nội soi trực tiếp cần dựa trên tình trạng sức khỏe và chỉ định y khoa. Tốt nhất, hãy thăm khám tại cơ sở uy tín để được tư vấn giải pháp phù hợp và an toàn nhất.