Nội soi dạ dày là gì? Quy trình, các loại, chi phí và lưu ý

Theo tiến sĩ, Bác sĩ Đỗ Anh Giang (Phó trưởng khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội), nội soi dạ dày là một phương pháp chẩn đoán, kiểm tra các bệnh lý về dạ dày, tá tràng cho kết quả chính xác và trực quan nhất hiện nay. Qua đó, bác sĩ có thể phát hiện sớm các tổn thương bên trong hệ tiêu hoá và đưa ra hướng xử lý phù hợp. Cùng lắng nghe bác sĩ Giang chia sẻ thêm về những phương pháp nội soi tiêu hoá phổ biến hiện nay và quy trình thực hiện chi tiết trong bài viết dưới dây.

1. Nội soi dạ dày là gì?

Theo tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Anh Giang cho biết: “Nội soi dạ dày (Gastroscopy) là kỹ thuật y tế sử dụng ống nội soi mềm có gắn máy quay đi qua đường mũi hoặc miệng để kiểm tra thực quản, dạ dày, tá tràng. Đây là phương pháp cho kết quả chính xác và trực quan về tình trạng hiện tại của hệ tiêu hoá, giúp các bác sĩ chẩn đoán, phát hiện những bệnh lý như viêm loét dạ dày, polyp, chảy máu, ung thư, nhiễm khuẩn…”

Sử dụng ống nội soi mềm có gắn máy quay để quan sát niêm mạc dạ dày qua màn hình máy tính

2. Khi nào cần nội soi dạ dày?

Với hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội soi tiêu hoá, bác sĩ Anh Giang cho biết: “Khi người bệnh có các dấu hiệu như ợ nóng, trào ngược axit dạ dày, khó tiêu, buồn nôn, có tiền sử sử dụng rượu bia thì nên đi nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng để tìm nguyên nhân và điều trị”.

• Các triệu chứng về tiêu hoá: Đau thượng vị, ợ chua, trào ngược axit, khó tiêu, đầy bụng, đau bụng, buồn nôn, nôn, đi ngoài phân đen.
• Nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh tiêu hoá: Những người có tiền sử bị ung thư dạ dày hoặc trong gia đình có người bị ung thư dạ dày, thường xuyên hút thuốc lá, sử dụng rượu bia hoặc có chế độ ăn uống không lành mạnh cần cân nhắc nội soi để phát hiện sớm bệnh lý.
• Theo dõi các bệnh lý đã được chẩn đoán: Các bệnh lý như viêm loét dạ dày, tá tràng, và polyp dạ dày cần được theo dõi liên tục bằng nội soi để quản lý tình trạng bệnh.
• Người được bác sĩ chỉ định làm nội soi: Trong trường hợp cần lấy mẫu sinh thiết hoặc một số bệnh cần được điều trị thông qua nội soi như polyp, giãn thực quản, có dị vật…
• Người có nhu cầu tầm soát ung thư: Nhóm này có sức khoẻ tốt, không thuộc nhóm nguy cơ mắc ung thư cao nhưng muốn tầm soát các bệnh lý dạ dày từ sớm để điều trị kịp thời.

3. Tại sao cần thực hiện nội soi dạ dày?

“Nội soi dạ dày giúp phát hiện sớm nhiều bệnh lý đường tiêu hóa trên, đặc biệt là ung thư dạ dày. Qua đó, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, tá tràng, đưa ra chẩn đoán chính xác các tổn thương và có phương pháp điều trị phù hợp” – Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Anh Giang nhấn mạnh về tầm quan trọng của phương pháp nội soi tiêu hoá.

Theo số liệu toàn cầu năm 2020, ung thư dạ dày đứng thứ 4 trong danh sách 5 bệnh ung thư có số ca mắc nhiều nhất ở Việt Nam. Trong đó có 18.000 ca mắc mới và 15.000 người tử vong. Vì vậy, nội soi dạ dày từ sớm rất cần thiết giúp phát hiện sớm các bệnh lý về dạ dày, từ đó ngăn ngừa triệt để ung thư.

3.1. Phát hiện sớm các bệnh lý về dạ dày

Phương pháp cho phép phát hiện sớm các bệnh lý dạ dày như viêm loét, polyp, ung thư. Thông qua ống soi có gắn máy quay nhỏ, bác sĩ có thể quan sát niêm mạc dạ dày và phát hiện toàn bộ vết thương, gồm cả những vết thương nhỏ nhất. Với viêm loét dạ dày nếu được phát hiện sớm có thể điều trị kịp thời, tránh để lại biến chứng như xuất huyết, thủng dạ dày, ung thư dạ dày.

Với các polyp dù nhỏ hay lớn nếu được phát hiện sớm có thể ngăn ngừa khả năng polyp tiến triển thành ung thư.

Nội soi có thể phát hiện sớm ung thư dạ dày

3.2. Chẩn đoán và điều trị các vấn đề tiêu hóa

Nội soi giúp chẩn đoán chính xác các bệnh lý về tiêu hóa thông qua quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, tá tràng. Từ đó, giúp điều trị kịp thời và có thể can thiệp ngay tại chỗ như cắt polyp, làm sạch vết loét, tiêm thuốc hoặc cầm máu đối với các tổn thương. Hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị mà vẫn đảm bảo hiệu quả.

3.3. Theo dõi các bệnh lý đã được chẩn đoán trước đó

Bên cạnh việc hỗ trợ chẩn đoán và điều trị, nội soi thực quản, dạ dày có thể giúp các bác sĩ theo dõi tiến triển của nhóm bệnh lý trước đó để điều chỉnh kế hoạch điều trị sao cho phù hợp. Áp dụng trong các trường hợp viêm loét dạ dày, quan sát kích thước, hình dạng của polyp, đánh giá hiệu quả điều trị ung thư…

4. Các phương pháp nội soi dạ dày phổ biến

“Có 4 phương pháp nội soi tiêu hoá phổ biến đó là nội soi qua đường miệng, nội soi qua đường mũi, nội soi tiền gây mê và nội soi bằng viên nang. Bệnh nhân có thể tuỳ chọn một trong bốn phương pháp hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện. Thường chúng tôi sẽ khuyên bệnh nhân gây nội soi tiền gây mê hoặc sử dụng viên nang bởi hai phương pháp này giảm thiểu khó chịu và sợ hãi cho bệnh nhân. Từ đó, giúp các bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh lý và can thiệp thủ thuật dễ dàng. ” – Bác sĩ Đỗ Anh Giang cho biết.

4.1. Nội soi qua đường miệng

Sử dụng ống nội soi mềm có đường kính lớn (khoảng 8,5 mm đến 10 mm), đầu gắn camera nhỏ và đèn LED đưa qua miệng, xuống thực quản đi vào dạ dày. 

Phù hợp với người đang gặp các vấn đề về tiêu hoá như ợ chua, trào ngược dạ dày, đau thượng vị, buồn nôn, chế độ ăn uống không lành mạnh. Đặc biệt, phương pháp có thể thực hiện đối với người không sợ đau, khu vực họng hoặc thanh quản bình thường, người không mắc bệnh tim mạch hoặc rối loạn đông máu.

Ưu điểm:

• Dễ thực hiện, ít xâm lấn.
• Quan sát chi tiết niêm mạc dạ dày.
• Có thể lấy mẫu sinh thiết, cắt polyp, cầm máu dạ dày.

Nhược điểm:

• Gây khó chịu, đau rát cổ họng, buồn nôn cho bệnh nhân.

Nội soi thực quản, dạ dày qua đường miệng

4.2. Nội soi qua đường mũi

Sử dụng một ống nội soi mềm có đường kính nhỏ (khoảng 5,9 mm), đầu gắn camera và đèn LED đưa qua mũi, xuống thực quản và vào dạ dày. 

Phương pháp này phù hợp cho những người không thể thực hiện nội soi qua đường miệng do khó chịu, phản xạ nôn mạnh hoặc có vấn đề ở vùng họng và thanh quản.

Tuy nhiên, nội soi qua đường mũi không phù hợp với những bệnh nhân có các vấn đề về xoang, vách ngăn mũi hoặc có các dị tật bẩm sinh ở mũi.

Ưu điểm:

• Ống soi nhỏ, ít kích thích vòm họng, giảm cảm giác buồn nôn cho bệnh nhân.
• Bệnh nhân hợp tác hơn tạo điều kiện cho bác sĩ dễ dàng thao tác và quan sát.

Nhược điểm:

• Đòi hỏi bác sĩ thực hiện có tay nghề cao do kỹ thuật phức tạp hơn nội soi qua đường miệng.
• Ống soi nhỏ có thể hạn chế tầm nhìn của bác sĩ ở một số góc khuất trong dạ dày.

Thực hiện nội soi qua đường mũi

4.3. Nội soi tiền gây mê

Nội soi tiền gây mê là phương pháp chẩn đoán và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa bằng cách sử dụng ống nội soi mềm có gắn camera nhỏ luồn qua đường miệng hoặc mũi. Nhưng điểm khác biệt ở chỗ trước đó bệnh nhân đã được tiêm thuốc gây mê qua đường tĩnh mạch và rơi vào trạng thái ngủ say, hoàn toàn mất ý thức.

Phù hợp với những bệnh nhân lo lắng, sợ hãi hoặc có phản xạ nôn mạnh. Hoặc những bệnh nhân có các vấn đề về hô hấp, tim mạch, cần thực hiện các thủ thuật can thiệp phức tạp.

Ưu điểm:

• Không khó chịu trong quá trình nội soi
• Thời gian thực hiện nhanh chóng, chỉ khoảng 15 đến 30 phút
• Tăng hiệu quả chẩn đoán và điều trị
• Giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc dạ dày do phản xạ nôn, co thắt va chạm với ống soi gây ra.

Nhược điểm:

• Chi phí cao nhất trong ba phương pháp
• Có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt (Hiếm gặp).

Nội soi tiền gây mê

4.4. Nội soi bằng viên nang

Bác sĩ cho bệnh nhân nuốt viên nang có chứa camera siêu nhỏ. Sau khi nuốt, viên nang sẽ di chuyển từ thực quản, qua dạ dày đến ruột non, ruột già. Camera sẽ chụp hình và truyền qua máy tính để bác sĩ xem xét và chẩn đoán.

Phương pháp này phù hợp với người có các bệnh lý về ruột non, người có phản xạ nôn mạnh, tâm lý sợ đau hoặc gặp vấn đề về thanh quản. 

Không áp dụng cho những người mắc các vấn đề về thần kinh, khó nuốt, tắc ruột, trẻ dưới 10 tuổi, phụ nữ mang thai.

Ưu điểm:

• Không đau, không khó chịu, không buồn nôn
• An toàn cao, tỷ lệ biến chứng thấp (Dưới 1%)
• Đến được vị trí khó giúp bác sĩ quan sát niêm mạc dạ dày chi tiết hơn so với ống soi thông thường
• Hạn chế lây viêm gan B, HIV, vi khuẩn HP do sử dụng ống nội soi chung.

Nhược điểm:

• Chi phí đắt
• Dễ bỏ sót những tổn thương do camera không đi hết tới những vùng của dạ dày. 
• Không cho phép lấy mẫu mô làm xét nghiệm.

Viên nang có chứa camera siêu nhỏ cho phép quan sát dạ dày chi tiết nhất

5. Các trường hợp chống chỉ định nội soi dạ dày

Nội soi thực quản, dạ dày không được phép thực hiện đối với bệnh nhân có một trong các bệnh lý sau:

• Người mắc bệnh về tim như nhồi máu cơ tim, suy tim nặng.
• Người huyết áp cao, dễ tăng huyết áp không kiểm soát.
• Người bị rối loạn đông máu
• Viêm phổi nặng, suy hô hấp cấp
• Thủng dạ dày, ruột, hẹp thực quản.
• Người mắc các bệnh lý tâm thần, đặc biệt là động kinh.

6. Quy trình nội soi dạ dày

Bác sĩ Đỗ Anh Giang cho biết, tại Trung tâm Nội soi – Tiêu hóa Dr.Giang, quy trình nội soi tiêu hoá được thực hiện chuẩn Y khoa giống như tại các bệnh viện công lớn. Cụ thể bao gồm 3 bước chính như sau:

Bước 1: Chuẩn bị 

Bác sĩ sẽ tư vấn sơ qua về quy trình nội soi thực quản – dạ dày. Lúc này, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết về những bệnh nền, dị ứng thuốc, các loại thuốc đang sử dụng…

Thời gian nhịn ăn trước khi nội soi thường dao động từ 6 đến 8 tiếng. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu làm một số xét nghiệm như: xét nghiệm máu, nước tiểu…

Bước 2: Tiến hành nội soi

Với phương pháp nội soi qua đường mũi và miệng, bệnh nhân nằm trên giường, bác sĩ đưa ống soi vào dạ dày, quan sát và thực hiện các thao tác cần thiết như lấy mẫu sinh thiết, cắt polyp.

Với phương pháp nội soi tiền gây mê, bác sĩ sẽ tiêm thuốc mê qua đường tĩnh mạch đến khi bệnh nhân rơi vào trạng thái mất ý thức mới thực hiện thao tác nội soi như trên. 

Bước 3: Kết thúc nội soi, theo dõi bệnh nhân và hẹn tái khám

Sau khi hoàn tất các thủ tục, ống soi sẽ được rút ra khỏi dạ dày. Đối với nội soi thường, bệnh nhân được bác sĩ kiểm tra tại chỗ và tư vấn chăm sóc, hẹn tái khám. Đối với nội soi tiền gây mê, bác sĩ sẽ chờ bệnh nhận tỉnh lại sau 15-30 phút rồi mới thực hiện các bước tiếp theo.

Nội soi thực quản, dạ dày được thực hiện theo quy trình chuẩn của Bộ Y tế

7. Chi phí thực hiện nội soi tiêu hoá

Chi phí thực hiện nội soi tiêu hoá có thể dao động từ 3.500.000 đồng đến 6.000.000 đồng/lần. Mức giá này thay đổi tuỳ thuộc vào phương pháp nội soi mà quý khách hàng lựa chọn. Thông thường, nội soi gây mê và nội soi bằng viên nang có giá thành cao hơn nội soi qua mũi, miệng.

Ngoài ra, trong trường hợp cần can thiệp điều trị ngay bằng những thủ thuật như cắt polyp, cầm máu, sinh thiết, lấy dị vật thì chi phí cũng cao hơn. Và việc thực hiện nội soi tại những cơ sở uy tín, có danh tiếng cũng có giá thành cao hơn các đơn vị nhỏ lẻ.

8. Hướng dẫn chăm sóc sau khi nội soi dạ dày

Sau khi kết thúc nội soi, người bệnh cần lưu ý cách ăn uống và chế độ sinh hoạt tại nhà như sau:

• Chọn thức ăn mềm, dễ tiêu hoá trong vài ngày đầu sau khi nội soi. Ví dụ như cháo, súp, canh, cơm nhão,…
• Uống nhiều nước để hỗ trợ tiêu hoá và hấp thụ dinh dưỡng.
• Có thể chia nhỏ bữa ăn trong ngày để tiêu hoá dễ dàng hơn.
• Tránh ăn thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh
• Tránh uống rượu bia, cà phê, nước ngọt có ga bởi chúng có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày đang yếu ớt.
• Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc để cơ thể có thời gian phục hồi.
• Uống thuốc theo chỉ định và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.

9. Lựa chọn địa chỉ uy tín để thực hiện nội soi dạ dày

Để đảm bảo an toàn và chẩn đoán chính xác, bạn cần thực hiện nội soi ở các địa chỉ uy tín. Trong đó phải kể đến những bệnh viện công nổi tiếng như Khoa tiêu hóa – Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện 198…

Ngoài lựa chọn bệnh viện công, người bệnh có thể tham khảo một số phòng khám tư có tên tuổi để được phục vụ nhanh, dịch vụ tốt. Trong đó, Trung tâm Nội soi – Tiêu hóa Dr.Giang là sự lựa chọn tốt dành cho bạn. Đơn vị có dịch vụ nội soi thực quản, dạ dày, tá tràng được thực hiện trực tiếp bởi tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Anh Giang (Phó trưởng khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội). Người đã có hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội soi tiêu hoá và được đánh giá cao về trình độ chuyên môn, y đức.

Một số chuyên môn của bác sĩ Đỗ Anh Giang:

• Nội soi tiêu hoá, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan như viêm loét dạ dày, tá tràng, viêm ruột, polyp đại tràng, ung thư dạ dày…
• Nội soi mật tụy chẩn đoán và điều trị các bệnh lý như sỏi mật, viêm tuỵ.
• Sinh thiết dạ dày, trực tràng, mật tuỵ
• Cắt polyp bằng phương pháp nội soi.

Ngoài bác sĩ Giang, trung tâm là nơi hội tụ nhiều bác sĩ khác đang làm việc tại bệnh viện lớn (BV Bạch Mai, BV Đại học Y Hà Nội). Họ là những người có chuyên môn cao, kinh nghiệm chẩn đoán chính xác các bệnh lý về tiêu hóa thông qua việc nội soi. Từ đó, đưa ra hướng điều trị hiệu quả, tiết kiệm nhất cho bệnh nhân.

• Phòng nội soi tại trung tâm được trang bị đầy đủ thiết bị y tế. 
• Hệ thống máy nội soi thế hệ mới cho hình ảnh sắc nét. 
• Dụng cụ nội soi được vô trùng hoàn toàn. 

Khi nội soi tiêu hoá tại Trung tâm Nội soi – Tiêu hóa Dr.Giang, bạn sẽ được thăm khám theo quy trình của bệnh viện công nhưng không phải chờ đợi lâu với mức chi phí tương đương, phù hợp với kinh tế trung bình của người dân Việt.

10. Các câu hỏi về nội soi tiêu hoá thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp của người bệnh khi tìm hiểu về nội soi thực quản, dạ dày và kèm giải đáp chi tiết:

10.1. Nội soi tiêu hoá có phát hiện ung thư không?

Nội soi tiêu hoá có thể phát hiện ung thư do nội soi có thể quan sát trực tiếp và chi tiết niêm mạc dạ dày thực quản và tá tràng, từ đó có thể phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư. 

Quá trình nội soi thực quản, dạ dày hoàn toàn có thể phát hiện sớm dấu hiệu ung thư

10.2. Nội soi dạ dày có đau không?

Nội soi thực quản, dạ dày không đau nhưng có thể gây cảm giác buồn nôn, nôn ói khi ống nội soi đi qua cổ họng xuống thực quản. Đây là phản xạ bình thường và mức độ khó chịu tuỳ vào khả năng chịu đựng của mỗi người. 

10.3. Nội soi dạ dày gây mê có nguy hiểm không?

Nội soi gây mê không gây ra nguy hiểm tới sức khoẻ. Thường chỉ xuất hiện những tác dụng phụ rất hiếm gặp do thuốc mê gây ra như buồn nôn, chóng mặt, khó thở, mệt mỏi. Những triệu chứng này sẽ giảm dần sau vài tiếng nên bạn không cần quá lo lắng.

10.4. Có thai có nội soi thực quản, dạ dày được không? 

Người có thai không được phép nội soi thực quản, dạ dày bởi tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi. Chưa kể, thủ thuật nội soi gây mê có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và hình thái của thai nhi, đặc biệt trong 3 tháng đầu.

10.5. Thời gian giữa 2 lần nội soi là bao lâu?

Thời gian giữa 2 lần nội soi còn tùy thuộc vào tình trạng sức khoẻ của người bệnh và kết quả nội soi lần trước.

• Người có tiền sử bệnh lý tiêu hóa: Khám định kỳ 1-2 năm/lần.
• Người có nguy cơ ung thư dạ dày: Khám định kỳ 6 tháng/lần.
• Người sau khi điều trị ung thư dạ dày: Khám định kỳ 3 tháng/lần.
• Nếu kết quả nội soi lần trước phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư thì nên tái khám sau 3-4 tháng. Nếu phát hiện ung thư thì nội soi 1 tháng/lần.

Nội soi dạ dày là phương pháp chẩn đoán và điều trị phổ biến tại các bệnh viện lớn hiện nay. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng như viêm loét dạ dày, đau thượng vị, nguy cơ ung thư dạ dày cao, hãy lựa chọn phương pháp nội soi để phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời.